Siły zbrojne Mjanmy, zwanej kiedyś Birmą, ustępują w Azji Południowowschodniej jedynie Wietnamowi, korzystając ze wsparcia potężnych sojuszników: Indii i Chin. Zapoczątkowana w 2011 roku reforma przekształciła przestarzałą armię, której większość sprzętu miała ponad 50 lat. Powstały siły mniejsze, ale bardziej profesjonalne i nowocześniej uzbrojone, które dziś ponownie przejęły w kraju władzę, podważając wynik demokratycznych wyborów. Ponownie, ponieważ zaledwie dekadę temu, po krwawej wojnie domowej, zakończyły się trwające od 1962 roku rządy kolejnych dyktatur wojskowych.
Miniona dekada, to okres powolnego, lecz jaki widać nieskutecznego odsuwania wojskowych od władzy, ale też czas w którym birmańska armia nastawiona wcześniej na walkę z partyzantami i politycznymi przeciwnikami przekształcała się powoli w siły zbrojne wyposażone w nowoczesny sprzęt mogący zapewnić sukces w konwencjonalnym konflikcie zbrojnym. Sprzęt pochodzący w większości z lat 50. i 60. ubiegłego wieku zastępuje dziś nowocześniejsze uzbrojenie, w tym okręty, samoloty i śmigłowce bojowe oraz pojazdy opancerzone. Rozwijane są również systemy łączności i dowodzenia niezbędne dla skutecznego prowadzenia konwencjonalnych działań na dużą skalę.
Głównymi dostawcami były i są nadal w tym zakresie Rosja i Chiny. Pierwsze z tych państw tradycyjnie zaopatruje wiele państw w regionie Azji Południowej, natomiast drugie od lat starał się o dobre stosunki z sąsiadem który stanowi istotny element w tworzeniu Nowego Jedwabnego Szlaku. Mjanma w odróżnieniu od pobliskiego Wietnamu jest w dobrych stosunkach z Pekinem, zapewniając dobre lądowe połączenie południowych Chin z Indiami i dalej odbiorcami zarówno na Bliskim Wschodzie jak i w Europie.
Pekin już wcześniej sprzedawał do Mjanmy sprzęt wojskowy, jednak po 2011 roku, gdy przemiany demokratyczne spowodowały „odblokowanie” wielu kontaktów dyplomatycznych i handlowych tego kraju, Chiny stały się głównym dostawcą nowoczesnego sprzętu, który obejmował wszelkie kategorie: od broni ręcznej i rakiet, przez pojazdy opancerzone i czołgi po nowoczesne radary, samoloty i okręty bojowe. Chińskie uzbrojenie czy radary trafiły również na jednostki produkowane w kraju, takie jak szybkie okręty rakietowe FAC-491.
Czytaj też: Wojna w Mjanmie trwa
Największe zamówienia pochodzą z lat 2011-2014 a ich szacowana wartość przekroczyła miliard dolarów a część z nich zrealizowano w ramach „pomocy militarnej”, tak jak przekazanie w 2012 roku dwóch korwet Typ 053H1 Jianghu-2. Sprzęt często nie był szczególnie nowoczesny, ale zapewniał Birmie skokowy wzrost możliwości.
Kluczowe dostawy jakie zrealizowano w latach 2011-2014 to 50 czołgów podstawowych VT-1A (ulepszony Type-90-2M/MBT-2000 z silnikiem o mocy 1300 KM) oraz 100 wozów wsparcia bojowego na bazie WZ551 uzbrojonych w 105 mm armatę, oznaczonych WMA-301 Assaulter. Pojazdy rodziny WZ551/Typ-92 są dobrze znane birmańskiej armii, gdyż do czasu wprowadzenia ukraińskich BTR-3 stanowiły podstawowe wyposażenie jednostek zmechanizowanych. W latach 2012-2013 Chiny dostarczyły 76 kołowych transporterów opancerzonych Typ-92/WZ551 w układzie 6x6. Mjanma pozyskała równie 10 lżejszych pojazdów opancerzonych ZFB-05 "Xinxing" w układzie 4x4 i 20 wyrzutni rakietowych kalibru 122 mm Typ 81 wraz z amunicją.
Tatmadaw (tak nazywają się w lokalnym języku siły zbrojne) otrzymały również 4 baterie chińskich systemów przeciwlotniczych KS-1A (HQ-12) i kilkaset pocisków, ale na bazie licencji lokalnie produktowy jest system oznaczony jako KS-1M o zasięgu zwiększonym do 70 km. W 2016 roku zaprezentowano pierwszą baterię a łącznie ma ich powstać w lokalnych zakładach 20 wraz z amunicja.
Dostawy w latach 2011-2020 obejmowały również liczne pociski rakietowe, stacje radiolokacyjne i systemy uzbrojenia dla okrętów budowanych przez birmańskie stocznie.
Warto też odnotować realizowaną modernizację lotnictwa, w tym systematyczne dostawy odrzutowych samolotów szkolno-treningowych Hongdu JL-8 (Karakorum-8), których zamówiono co najmniej 60 a dostarczono ponad połowę. Obecnie są one montowane w Mjanmie, we współpracy z chińskim producentem. Za maszynami szkolnymi poszły zamówienia maszyn bojowych, takich jak lekkie maszyny bojowe JF-17 Thunder w liczbie 16 (w tym dwa dwumiejscowe JF-17B). Co najmniej 6 już dostarczono wraz z kilkudziesięcioma rakietami powietrze-powietrze i co najmniej 10 z 30 zamówionych pocisków przeciwokrętowych C-802AK przeznaczonych właśnie dla JF-17. W 2016 roku Pekin dostarczył również 2 maszyny transportowe Y-8F-200W (bazujące na konstrukcji An-12), co zwiększyło ich łączną liczbę do 5.
Najciekawszy i stanowiący pewną rewolucję w sposobie prowadzenia działań bojowych zakup, to 12 chińskich uzbrojonych bezzałogowych statków powietrznych CASC CH-3. Są to taktyczne maszyny w układzie bezogonowym, klasy zbliżonej np. do Bayraktar TB2. Jednak obecnie trwają prace nad uruchomieniem przez Mjanmę licencyjnej produkcji maszyn CH-4 Rainbow, który jest wygląda niemal jak kopia MQ-9 Reaper. Jego wprowadzenie wzniesie możliwości lotnictwa Mjanmy na całkiem nowy poziom. Jest to też jasny sygnał dużego zaangażowania Pekinu w mało demokratyczne rozwiązywanie problemów wewnętrznych.
W odróżnieniu od Chin, Rosja nie ma bezpośrednich interesów w Mjanmie bezpośrednich interesów, ma natomiast okazję zrobić dobre interesy i nie trzeba tego Moskwie powtarzać dwa razy. Rosja od lat zaopatrywała juntę a potem quasi-demokratyczny rząd w uzbrojenie, przede wszystkim samoloty, śmigłowce i systemy przeciwlotnicze. Były to m. in. tysiące pocisków Igła które obecnie są wytwarzane na miejscu, na licencji. Oprócz wersji przenośnej są one stosowane w birmańskim samobieżnym zestawie przeciwlotniczym MADV i na wielu innych platformach. Mjanma używa też artyleryjsko-rakietowych zestawów przeciwlotniczych 2S6M Tunguska, które w liczbie 38 dostarczono w latach 2004-2007 wraz z zapasem około 600 rakiet. Kolejne 3 wozy 2S6M Tunguska dostarczyła w 2009 roku Ukraina.
Z Rosji do Mjanmy trafiły przestarzałe systemy przeciwlotnicze S-125 Peczora-2M i jak też zmodyfikowane na Białorusi wyrzutnie 2K12M2 Kub oraz Kwadrat-M. Pomimo prowadzonych rozmów nie sfinalizowano planowanych zakupów systemu TOR-1M, który stanowiłby ogromny skok jakościowy. Natomiast tuż przed przewrotem w styczniu 2021 roku pojawiła się informacja o zawarciu umowy na niesprecyzowana liczbę systemów bardzo krótkiego zasięgu Pancyr-S1 oraz bezzałogowych systemów taktycznych Orlan-10. Prawdopodobnie dostawy zostaną zrealizowane niezależnie od lokalnej sytuacji politycznej, tym bardziej, że zarówno Rosja jak i Chiny blokują w Radzie Bezpieczeństwa ONZ wszelkie sankcje wobec Mjanmy.
Jest to tym bardziej prawdopodobne, że kraj ten nada czeka na zamówione w 2018 roku 6 maszyn Su-30MK, a kolejne 6 zamówił rok później. Trzon lotnictwa bojowego stanowi 25 samolotów MiG-29SE (w tym 4 maszyny dwumiejscowe) i 6 nieco nowszych MiGów-29SM, posiadających możliwość atakowania celów naziemnych uzbrojeniem kierowanym, które dostarczono w latach 2011-2014. Wraz z maszynami, w ramach umowy wartej ponad 500 mln dolarów, Rosja dostarczyła również ponad 200 pocisków kierowanych powietrze-powietrze. W latach 2017-2018 flotę tą uzupełniono o 12 samolotów szkolno-bojowych Jak-130, które krótko po dostawie zostały wykorzystane do ataków na rebeliantów w Rakhine. Wraz z chińskimi JF-17 rosyjskie Jaki i MiGi sukcesywnie zastępują chińskie maszyny J-7 i J-6, czyli kopie wiekowych MiGów-19 i 21.
Mjanma zdecydowała się również na rosyjskie śmigłowce, które pozyskiwała systematycznie od wielu lat, posiadając dość homogeniczną flotę złożoną z Mi-17 i Mi-2, którą w latach 2010-2015 uzupełniło 10 maszyn Mi-24 zmodernizowanych do wersji Mi-35P oraz 12 lekkich Mi-2. Warto odnotować, że służą one wraz z 12 polskimi PZL W-3 Sokół. W ostatnich latach flotę śmigłowców wzbogaciły pozyskane z drugiej ręki 3 szkolne maszyny Eurocopter EC120 oraz 3 AS565 Panther, jednak ich pochodzenie nie jest znane.
Co ciekawe, ważnym partnerem przemysłowym Mjanmy jest w ostatnich latach Ukraina. Współpraca, która zaczęła się od zakupów transporterów BTR-3 i MT-LB, obecnie zmierza ku wsparciu lokalnego przemysłu w zakresie montażu a docelowo nawet samodzielnej produkcji i projektowania sprzętu.
Pierwsze dostawy transporterów BTR-3 do ówczesnej Birmy miały miejsce już w 2003 roku. W 2014 roku w miejscowości Meiktila uruchomiono fabrykę, która montować miała transportery kołowe 8x8 BTR-3U oraz gąsienicowe MT-LB. Zgodnie ze źródłami lokalnymi z części dostarczonych z Ukrainy zmontowano tam co najmniej 600 BTR-3U oraz 200 MT-LB dla sił zbrojnych Mjanmy. Ukraińskie BTR-3U sukcesywnie zastępują w jednostkach zmotoryzowanych chińskie WZ551 od których są lepiej uzbrojone i opancerzone a przy tym mają inne istotne przewagi.
W marcu 2019 roku pojawiły się informacje o planowanym uruchomieniu w Mjanmie montażu nieco nowszych pojazdów BTR-4 oraz dział samobieżnych 2S1U Goździk kalibru 122 mm, co miało rozpocząć się w pierwszej połowie 2020 roku. Ze względu na pandemię i polityczne zawirowania trudno jest ustalić, czy udało się dotrzymać terminu. Z pewnością natomiast prowadzone są prace nie tylko w temacie montażu 2S1 Goździk, ale też innych zastosowań podwozia. W 2017 roku zaprezentowano pojazd oznaczony jako MMT-40. Było to podwozie 2S1 uzbrojone w nową wieżę z armatą 105 mm, prawdopodobnie z chińskiego pojazdu wsparcia ogniowego WMA-301 Assaulter. Prawdopodobnie montowane podwozia 2S1 i MT-LB posłużą do budowy kolejnych specjalnych pojazdów.
Wraz z pojazdami MT-LBSz w wersjach bojowych wozów piechoty, które uzbrojone są w armatę automatyczną 30 mm i pociski kierowane, w Mjanmie pojawiły się ukraińskie przeciwpancerne rakiety kierowane RK-2 Skif w liczbie co najmniej 600 egzemplarzy. Możliwość ich montażu lub wytwarzania na miejscu z pewnością budzi zainteresowanie, jednak nie jest to uzbrojenie „pierwszej potrzeby” dla birmańskiej armii.
Chiny, Rosja i Ukraina to dość egzotyczny zestaw dostawców, których łączy atrakcyjna cena i dość swobodne podejście do kwestii tego, czy odbiorca jest państwem demokratycznym czy niekoniecznie. Są to główne źródła nie tylko gotowego uzbrojenia, ale również komponentów wykorzystywanych przez przemysł zbrojeniowy Mjanmy, która w ostatnich latach stara się rozwijać własne możliwości. W przypadku objęcia kraju embargiem m. in. ze strony krajów UE i ryzykiem kolejnych obostrzeń, jest to zasadne działanie.
Jeśli chodzi o sprzęt dostarczany przez inne państwa, to również nie powinno zaskakiwać, że jest wśród nich m. in. Izrael, który np. w latach 2017-2019 dostarczył 3 łodzie patrolowe Super Dvora Mk-3 oraz Austria, która w 2018 roku zrealizowała zamówienie na 5 bezzałogowych śmigłowców Camcopter S-100.
Ciekawym przypadkiem są Indie, które dla wzmocnienia stabilności w regionie „podarowała” m. in. 6 odrzutowych samolotów treningowych HAL HJT-16 Kiran Mk 1, okręt podwodny Projekt-877E „Kilo” wraz z uzbrojeniem oraz systemy radiolokacyjne i uzbrojenie dla budowanej w Mjanmie korwety Tabinshwehti.
Podsumowując temat należy powiedzieć, że Mjanma korzystała zarówno ze swojego strategicznego położenia jak też możliwości politycznych i biznesowych, aby w ciągu ostatniej dekady intensywnie modernizować siły zbrojne. Przekształcono je z formacji skoncentrowanej na walce z partyzantką i innymi zagrożeniami hybrydowymi w drugie siły zbrojne w regionie Azji Południowowschodniej, posiadające rosnące możliwości w konflikcie konwencjonalnym.
Tak ze zdjęcia to chyba doganiamy Birmę jeśli chodzi o wyposażenie armii
Obiektywnie !!!! A kto zbroi Tajwan ?
Tytul prpagandowy troszke. Toz uzbjonienie kupowala Birma przez ostanie 10 lat gdy byla Demokracja. Wiec tytul "kto zbroi junte" - jest nie adekwatne. Zrszta chcabym poczytac jakis artykul w stylu "USa zbroja dykatare w Emiratach" lub "USa dostracza F35 kolejnej dyktarze" lub "Usa wspieraja nielegalne posiadajacego bron atomowa izeral". Ale...jako ze zyjemy w swiecie Wolnym i Demokraycznym takich artykolow nie doswidczmy.
AS bombarduje Jemen ku uciesze i poparciu USA. Ot kraj demokratyczny.....
maja lepiej wyposazone sily zbrojne niz Polska
WWP tez lataja 50 letnie exponaty muzealne. I piloci gina bez wojny. Ciekawe cz rodzina pilota ktory zginal tragicznie przy katapultowanie sie z Miga 29 jest pod dobra opieka jak zapewnial M.Blaszczak ( albo kolejne obiecywanki cacanki ) I winnych dalej niema. Mlody pilot ginie i nic .... bo Polak potrafi.
nie chdzi o 50 letnie. Chodzi o to ze polski zaklad zmienil materjaly uzywane w fotelach. WIna nie wieku. Te metarjaly byly nowe. poprstu brak wiedzy a nie czasu.
Nie wiem jak na dzisiaj ale jeszcze całkiem niedawno rodzina nawet zwykłego odszkodowania nie dostała bo ubezpieczyciel nie wypłacił bo sprawa wypadku nie była zakończona. Tak wygląda pomoc dla rodziny pilota.
My także mogliśmy zbroić. Tylko nasi demokraci tak kochali demokrację, że tego nie zrobili. Inni, znacznie od nas bogatsi demokraci uznali, że pieniądze nie śmierdzą i zarobili bez najmniejszych skrupułów.
@Chyżwar: W punkt. Jak to było powiedziane: "pecunia non olet". Przez jak najbardziej republikański ustrój swoich czasów:-)))
"Jest to też jasny sygnał dużego zaangażowania Pekinu w mało demokratyczne rozwiązywanie problemów wewnętrznych". Czytając dalej dowiaduję się ,że i..Ukraina dostarcza uzbrojenie i..Izrael i..państwa Unii Europejskiej...,ale już przy ich nazwach nie ma moralnego biczowania słowem :)
Nie porównuj, małych dostaw uzupełniających do głównych dostaw.
Chiny i Rosja dostarczały broń juncie a UE czy Ukraina podczas władzy demokratycznej w Mjanmie coś się nie zgadza?
No właściwie wszystko się zgadza- Chiny i Rosja dostarczały broń dla junty, a że mieli małe niezgranie w czasie (jak to Chiny i Rosja) dostarczali ją na ręce demokratycznie wybranych władz Mjanmy, żeby w odpowiednim czasie przekazały ją juncie. Proste? Proste.
Tak, bo też dostarczały broń,. a to komu jest mało ważne. No chyba że ty jeden z tych symetrystów i relatywistów moralnych, jak ci mówią że coś w imię pokoju to nawet zbombardujesz szpital cywilny na Bliskim Wschodzie jak kowboje.
Nie, nie. Szpitale to bombarduje Rosja. Pogrzeby i śluby to zazwyczaj przypadkowe ostrzelanie przez wojska USA. Natomiast biały fosfór zrzuca na szkoły Izrael w ramach polityki nie uginania się terrorystom, ergo każdy ma za uszami. Tylko w Polsce od czasów śmierci Milewicza wytworzył się, a w zasadzie powrócił, kult prawdy propagandowej.
Całkiem mądre podejście decydentów z Mjanmy. Fakt, amerykański czy europejski sprzęt jest często lepszy od chińskiego, rosyjskiego czy ukraińskiego. Ale też dużo droższy i zagrożony ewentualnymi sankcjami, jeśli coś się nie spodoba. Do tego USA dostarczają chętnie uzbrojenie do tak "demokratycznych" państw jak te z regionu Zatoki Perskiej, Maroko, a w niedalekiej wcale przeszłosci były to także takie kraje jak Egipt czy Pakistan. Różnica jest taka, że Rosjanom czy Cińczykom zazwyczaj nic sie nagle nie "odwidzi", a Amerykanie udają, że ich obchodzi demokracja, wolność, prawa człowieka i takie tam. Zupełnie jak Liga Narodów bis.
Zapewniam, Cię że Rosjanom i Chińczykom też może się odwidzieć. Po drugie niema się czym chwalić, Państwa, gdzie są dyktatury, złe traktowanie obywateli, itd. powinny być sankcjonowane, tak aby te problemy były tam rozwiązywane.
Mjanma:/Polska: mieszkańców 50/38 mln, powierzchnia : 670/312 tys km, PKB 73,62/593 mld . I ich armia pewnie pobiła by naszą w 7 dni. Ale przede wszystkim : samodzielnie produkują na licencji : wozy bojowe, czołgi, samoloty odrzutowe, rakiety ppanc i plot, a nawet kopię MQ9. Tymczasem duże , nowoczesne srodkowoeuropejskie państwo.....
Tylko sprawdź jeszcze jakim kosztem obywateli. Rosja też dużo produkuje u siebie, tylko jest ale. 34% Rosjan stan na kupno max. dwóch par butów w ciągu roku, ponad 30% Rosjan nie ma toalety w domu. A teraz sprawdź jak się żyje obywatelom Mjanam.
Odejdź dwie przecznice od centrum miasta w Polsce lub na drugą wieś poza dowolnym miastem w Polsce to też zobaczysz to samo. Ale wszyscy wolą udawać że wszystko jest piękne.
Przykład?
Stać ich na nową ładę. A obecne łady teraz niczym nie różnią się od reno. sam bym kupił nową vestę lub niwę travel ale nie stać mnie bo cło podatek i akcyza robi swoje a i homologacji nie maja na ue bo embargo
Patrz, niby ich stać na ładę a jednocześnie nie stać na buty czy toaletę w domu. Paradoks taki.
Przydałby się taki sojusznik Indiom. 55m ludzi to mniej niż niewiele, ale mają długą granicę z Chinami. Ale pewnie Mjanma będzie próbować grać na dwa fronty. Fajny ten BTR-3U. I Ukraińcy opylili im podobno ok. 900 sztuk.
Dlatego tez Indie nie skrytykowaly obaleznia rzadu. Najwieksza demokracja swiata odrazu z junta wojskowo sie dogadala zeby zabezpiczyc sobie jakby co Chiny z tej strony. A prznajmij miec neutralne.
Przewidujesz pełnoskalową wojnę indyjsko-chińską? O co? O ten fragment terytorium za linią McMahona u podnóża Himalajów, który Chińczycy zajęli zbrojnie w 1962 r. i zwrócili niezwłocznie Indiom? Po co Chiny miałyby wchodzić do wojny z Indiami, skoro za tymi ostatnimi stanęłyby prawdopodobnie Stany Zjednoczone, przy niejasnej postawie Rosji i innych krajów zagrożonych chińską ekspansją jak np. Wietnamu? Mało Chiny mają swoich ważniejszych spraw, by pogarszać swoją pozycję strategiczną dla nieistotnych z tej perspektywy celów? Zacznij grać w go, bo kompletnie nie rozumiesz strategii Chin i ich widzenia świata.
Że tak powiem elity polityczne Rosji czy Chin uważają że one wiedzą lepiej niż ich narody kto ma nimi rządzić i takie same stanowisko popierają w swiecie w tym juncie birmańskiej
Amerykanie bez skrupułów opylili im śmigłowce. Najpierw poszli po nie do nas. Ale ktoś tu niestety myślał tak, jak ty, więc forsę zarobił ktoś inny..
I pewnie dlatego Birma kupiła 21 Mi-2 i 12 Sokołów w Polsce a w USA jedynie 14 UH-1?
@Eee tam: Polskie elity też wiedzą lepiej więc. Bo tak jak sa protesty w ChRL i Rosji, tak sa i w Polsce. W tym narodowców:-))) O USA już nie mówiąc, zajęli im Kapitol. Ale, eee tam....
Tjaa. Co ciekawe w USA zachowują się tak jakby nic się nie stało a wdarcie się tłuszczy do Kapitolu nic nie znaczy. Tak jak i uniewinnienie Trumpa.
A kto daje kasę na te zbrojenia Angela Merkel poprzez kupowanie jak szalona ruski gaz z NS1 i NS2
A ktoś jej każe kupować u ruskich, może kupić w Ameryce, jaki problem ?
Dostaje gaz to łaski nie robi. Musi płacić. Wcześniej mogła to wymienić na towary. Wolała jednak nałożyć sankcje na Niemieckie firmy. Teraz musi bulić gotówkę
Nie musi, ale chce.