Rosjanie przygotowują się do „dokładnego” ustalania granic na morzu

Zgodnie z informacją przekazaną przez ministerstwo obrony kompleks PMTGK zostanie wprowadzony na uzbrojenie rosyjskiej armii już w 2018 r., a więc o rok wcześniej niż zakładano. Jego głównym zadaniem ma być poprawienie jakości i efektywności działań mających na celu rozwiązywanie problemów topograficznych i nawigacyjnych wojsk w warunkach współczesnego pola walki.

Rosyjskie ministerstwo obrony nie przekazało żadnych informacji na temat wyposażenia i możliwości nowego systemu. Dane te były jednak częściowo ujawnione w 2017 r. z okazji 205. rocznicy powstania rosyjskich służb geodezyjnych i kartograficznych. Jeżeli w międzyczasie nie wprowadzono żadnych zmian to można przypuszczać, że Minoborona pochwaliła się wprowadzeniem na wyposażenie armii zestawu PMTGK o kryptonimie „Wołontjor”.

Jest to w rzeczywistości samochód ciężarowy z zabudowaną kabiną operatorską, we wnętrzu której zlokalizowano wszystkie urządzenia i systemy, które pozwalają na działanie w terenie służb geodezyjnych i kartograficznych. Są to urządzenia, które trzeba wynieść w terenie i rozwinąć poza pojazdem, jak również pozwalające na działanie z jego wnętrza (co może być przydatne w warunkach arktycznych). Daje to m.in. możliwość dokładnego określenia pozycji ogniowych i startowych własnych wojsk – również w sytuacji, gdy nie będzie można wykorzystać systemów nawigacji satelitarnej.

Nowy zestaw PMTGK na według Rosjan pozwalać na: „rozwiązania prawie wszystkich problemów związanych z topogeodezyjnym, nawigacyjnym i geoinformacyjnym wsparciem sił własnych w warunkach polowych”. Kompleks ma „zwiększyć efektywność i skuteczność dostarczania informacji topogeodezyjnych podczas wykonywania operacji przez jednostki wojskowe na różnych poziomach, a także zapewnić użycie precyzyjnego uzbrojenia w tych oddziałach i pododdziałach”.

Rewolucyjne zmiany w służbach topograficznych rosyjskich sił zbrojnych

Wprowadzenie kompleksu PMTGK to tylko mała część programu mającego zrewolucjonizować rosyjskie podejście do wojskowych służb topograficznych i topografii w Rosji w ogóle. Sygnałem nadchodzących zmian była wprowadzona 1 stycznia 2017 r. ustawa federalna „O geodezji, kartografii i danych przestrzennych”. Nakłada ona m.in. na rosyjskie ministerstwo obrony (w specjalnym rozdziale) obowiązek wykonania pomiarów geodezyjnych i kartograficznych w odniesieniu do kontynentalnych i wyspiarskich regionów świata ważnych z punktu widzenia obronności (a więc nie tylko Federacji Rosyjskiej).

Według obserwatorów zewnętrznych najważniejszym zadaniem i celem tych działań jest jednak uzyskanie kompetencji do prowadzenia prac topograficznych na morzu i szelfie kontynentalnym Rosji - pozwalających na ustanawianie i modyfikację sposobu ustalania dokładnego położenia granicy państwowej na morzu.

Rosjanie przygotowują się więc prawdopodobnie do rozszerzenia swoich granic na północy – w miarę roztapiania się pokrywy lodowej za północnym kołem podbiegunowym. Pomóc ma w tym m.in. utworzenie centralnych zbiorów danych geoprzestrzennych, gdzie będą przekazywane informacje od systemów mobilnych z terenu i skąd będą one przekazywane np. do potrzebujących ich jednostek wojskowych.

To właśnie w tym celu szefostwo służby topograficznej sztabu generalnego opracowało i przyjęło w 2016 r. jednolity, zautomatyzowany system przekazywania informacji geoprzestrzennej do sił zbrojnych z (EASO GPI). System ten pozwala na gromadzenie, przechowywanie, opracowywanie, wyszukiwanie i udostępnianie zainteresowanym użytkownikom danych geoprzestrzennych (w formie elektronicznej) w czasie rzeczywistym w oparciu o pewną ilość geograficznie rozproszonych baz danych.

EASO GPI daje dodatkowo możliwość łączenia się z podobnymi systemami tego rodzaju - działającymi dla potrzeb resortów cywilnych w Federacji Rosyjskiej. Taki scentralizowany sposób działania powoduje, że nie ma tutaj powielania danych, skraca się czas ich przekazania do wykorzystujących je podmiotów i pododdziałów, co według specjalistów sztabu generalnego „gwarantuje większą spójność i efektywność wykorzystania jednostek wojskowych i ich współdziałania w każdym teatrze działań wojennych”.

Koncepcja pracy takiego systemu według Rosjan „opiera się na zasadzie scentralizowanego zarządzania z racjonalnym podziałem uprawnień i odpowiedzialności między dowództwem wojskowym, a organami kontrolnymi”. W założeniu zakłada się objęcie zasięgiem nowego systemu także innych krajów wchodzących w skład Wspólnoty Niepodległych Państw. Proces ten ma się rozpocząć już w 2020 r.

Przetwarzanie i przechowywanie danych cyfrowych, w tym danych uzyskanych z różnego rodzaju mobilnych systemów pomiaru i rozpoznania wymaga wprowadzenia na różnych poziomach służby topograficznej nowoczesnych systemów komputerowych z prędkością przetwarzania od kilkudziesięciu gigaflopów (na poziomie sztabu generalnego) do petabajtów i terabajtów (na poziomie terenowych baz danych).

Taki sprzęt i oprogramowanie są obecnie na wyposażeniu jedynie jednostek wojskowych służb topograficznych, ale na podstawie decyzji ministra obrony Federacji Rosyjskiej mają je również otrzymać tzw. centra kartografii elektronicznej. Według Rosjan: „centra takie pozwalają na tworzenie wszelkiego rodzaju informacji cyfrowych o terenie: elektronicznych map topograficznych, cyfrowych modeli terenu itp., a także na ich operacyjne udostępnianie dla żołnierzy i sztabów za pomocą kanałów komunikacyjnych Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej”. Zgodnie z założeniem do końca 2018 r. ma się zakończyć tworzenie takich centrów kartograficznych w każdej ogólnowojskowej armii (pancernej).

Rozpoczęto też wprowadzenie nowych, mobilnych kompleksów kartograficznych i geodezyjnych. Poza zestawami PMTGK ma to być m.in. mobilny kompleks nawigacyjno-geodezyjny PNGK-1 (pozwalający m.in. na określenie położenia i wysokości punktów sieci geodezyjnej i punktów terenowych na trasach przemieszczania wojsk), oraz nowy przenośny cyfrowy system topograficzny PCTS (przygotowany m.in. do szybkiego aktualizowania map cyfrowych i publikowania komunikatów topogeodezyjnych).