Wojskowa żywność badana zgodnie z wymogami NATO [WYWIAD]

Jakub Palowski: JARS zajmuje się badaniami laboratoryjnymi – między innymi żywności, wody i ochrony środowiska, a jednym z głównych kontrahentów są Siły Zbrojne RP. W jakim zakresie takie usługi są świadczone dla Wojska Polskiego?

Mateusz Kirzyński, Wiceprezes Zarządu JARS: Współpracujemy z Siłami Zbrojnymi RP w bardzo szerokim konspekcie zagadnień związanych z profesjonalnymi badaniami laboratoryjnymi. Gros tych projektów związanych jest z badaniami żywności, w magazynach, bazach logistycznych i jednostkach lub ośrodkach wojskowych. Współpracujemy także z Siłami Zbrojnymi RP w dodatkowych obszarach naszych usług, realizując badania z zakresu ochrony środowiska, wody do spożycia, wód opadowych i roztopowych oraz nieczystości – zarówno przed jak i po oczyszczeniu.

Czego dotyczą badania żywności prowadzone dla wojska, jaki jest ich zakres?

Badania żywności dotyczą oceny zgodności wyrobów. Jest to działanie dostawcy – jednostki badawczej lub certyfikującej, mające na celu sprawdzenie, czy wyrób spełnia wymagania określone w specyfikacji technicznej. Służy to też wyeliminowaniu potencjalnych zagrożeń, jakie mogą być stwarzane przez produkty wytwarzane i dostarczane na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa. 

Obsługujemy dostawców racji żywnościowych do polskiej armii, bazy logistyczne i Agencję Rezerw Materiałowych. W tym zakresie wykonujemy badania zapasów środków spożywczych utrzymywanych w magazynach wojskowych i rezerwach strategicznych, a także indywidualnych oraz grupowych racji żywnościowych. W skład tych ostatnich wchodzą konserwy mięsne, mięsno-warzywne, batony zbożowe, zupy zagęszczone i produkty liofilizowane. 

Co jest najważniejszym elementem badań żywności dla wojska?

Jednym z ważniejszych elementów badań dla wojska są badania przechowalnicze. Wykonujemy je po to, aby sprawdzić jak zachowuje się produkt w okresie przydatności do spożycia i jak długo może być spożywany przez żołnierzy. Analizy wykonywane są w różnych warunkach temperaturowych, także tych imitujących działania w rejonie tropikalnym.

Prowadzimy też badania w obiektach infrastruktury, z których korzysta wojsko, jak placówki zdrowia. Realizujemy tam na przykład badania wód do dializ. Współpracujemy w ten sposób z Siłami Zbrojnymi w różnych lokalizacjach i na każdym poziomie projektowym.

Jak wygląda cykl badań żywności, na przykład w momencie rozstrzygnięcia przetargu? Jest on realizowany we współpracy z wojskiem, czy również z dostawcami?

Zajmujemy się całym procesem badań żywności przeznaczonej dla wojska. Jeszcze przed przeprowadzeniem postępowań przez komórki Sił Zbrojnych potencjalni kontrahenci mogą zlecić nam przeprowadzenie prób, aby sprawdzić czy ich produkty spełniają wymagania i czy ma szanse na udział w przetargu. Posiadając wewnątrz firmy Dział Badawczo-Rozwojowy pomagamy klientom przy opracowywaniu produktów dostarczanych do Wojska.  Wspieramy też firmy w czasie prowadzenia dostaw, a następnie sprawdzamy, czy ich produkty spełniają specyfikację określoną przez armię w warunkach zamówienia.

Prowadzimy też cykliczne sprawdzenia utrzymania przydatności do spożycia, aż do końca okresu ważności zakupionej żywności zgodnie z planami zatwierdzonymi przez wojsko. Współpracujemy z bazami materiałowymi i magazynami. Nasi pracownicy pobierają na terenie całego kraju próbki, aby sprawdzić czy produkty żywnościowe spełniają wymagania.

Czy JARS rozważa dalsze poszerzenie współpracy z Wojskiem Polskim? 

Chcemy szerzej angażować się również w badania produktów wykorzystywanych do spożywania posiłków – sztućców, naczyń, jak i opakowań oraz tekstyliów. Oferujemy sektorowi obronności i bezpieczeństwa także badania z zakresu ochrony środowiska. Możemy służyć pomocą armii także jeżeli chodzi o próby kosmetycznej chemii gospodarczej. 

Zapewniamy możliwość efektywnego wsparcia realizacji wojskowych inwestycji infrastrukturalnych. Posiadamy zaawansowany technologicznie dział środowiskowy i geologiczny, który uczestniczy w przygotowaniu ocen oddziaływania inwestycji na środowisko, sprawdzaniu poziomu zanieczyszczeń itd. 

Współpracujemy z wojskiem już dłuższy czas, i wiemy, jak organizować naszą pracę aby sprostać specyficznym potrzebom sektora obronnego. Armia może korzystać z całej palety naszych usług. Jesteśmy gotowi również do przeprowadzenia audytów dostawców, od których wojsko pozyskuje produkty.

Podobne usługi są szeroko stosowane w gospodarce, przede wszystkim przez podmioty cywilne. Co wyróżnia taką działalność w sektorze obrony i bezpieczeństwa? 

Przede wszystkim jesteśmy zobowiązani do spełniania wymogów związanych z zachowaniem poufności, gdyż nasi próbkobiorcy wykonują badania na terenach należących do Sił Zbrojnych RP. Wyniki naszych działań mogą być udostępniane wyłącznie zlecającym jednostkom, lub ewentualnie nadrzędnym jednostkom kontrolującym, na podstawie określonych w umowach zobowiązań.

Oczywiście jesteśmy objęci zakresem odpowiednich akredytacji. Każdy pracownik, który współpracuje z wojskiem, przechodzi też szkolenia z zakresu przetwarzania informacji niejawnych. 

Spółka otrzymała niedawno certyfikację AQAP 2110. Jakie korzyści daje uzyskanie potwierdzenia spełnienia takiego standardu?

Zacznę od tego, że rodzina standardów AQAP, czyli Allied Quality Assurance Publication opracowana w publikacji standaryzacyjnej STANAG 4107 jest odpowiedzią na wysokie wymagania sił zbrojnych państw członkowskich NATO - obecnie obowiązuje ósma edycja tej normy. Każdy podmiot, który planuje dostarczać swoje produkty na rzecz armii krajów NATO powinien wdrożyć takie standardy i otrzymać stosowną certyfikację. Wymagania AQAP mają ścisłe powiązanie z normami ISO serii 9000. Wdrożenie systemu zarządzanie jakością AQAP 2110 pozwala na spełnienie wymogów NATO w zakresie projektowania, prac rozwojowych i produkcji.

W praktyce wprowadzenie tego standardu przekłada się przede wszystkim na podniesienie konkurencyjności firmy, gdyż w przetargach najczęściej wybierani są dostawcy posiadający certyfikaty AQAP. Certyfikacja pozwala także na minimalizowanie ryzyka powstania nieporozumień pomiędzy zamawiającym i spółką oraz poprawę zarządzania jakością w jednostce i dopasowanie go do wymogów Sił Zbrojnych.

Paradoksalnie, potwierdzenie spełnienia standardów AQAP 2110 może mieć szczególne znaczenie dla niewielkich jednostek, gdyż dzięki temu mogą one skutecznie konkurować z większymi podmiotami o dostawy i usługi dla odbiorców wojskowych. W naszej firmie w maju tego roku odbyła się ocena przeprowadzona przez jednostkę certyfikującą, potwierdzającą wypełnianie wymogów normy AQAP 2110. To otwiera drzwi do zaangażowania JARS do współpracy z NATO.

W jaki sposób JARS zamierza zabiegać o klientów z sektora wojskowego? Spółka planuje udział w kolejnych targach, po Eurosatory 2018?

W lipcu tego roku uczestniczyliśmy w targach Eurosatory 2018 w Paryżu, co pozwoliło nam na dalsze rozpoznanie rynku. Zamierzamy kontynuować i zwiększać zaangażowanie na rynkach międzynarodowych. Pragnę podkreślić, że polskie produkty żywnościowe, przeznaczone dla sił zbrojnych są coraz częściej doceniane za granicą. To daje nam duże możliwości, bo jesteśmy w stanie certyfikować je zgodnie ze standardami NATO.

Jako pewnego rodzaju ciekawostkę dodam, że podczas licznych ćwiczeń międzynarodowych, jakie odbywają się w naszym kraju, żołnierze często wymieniają się racjami żywnościowymi i polskie racje mają bardzo dobrą opinię. To przekłada się też na zainteresowanie ze strony sił zbrojnych krajów NATO. Wraz z rozwojem eksportu polskiej żywności przeznaczonej dla wojska JARS dostosowuje się do wymogów krajów sojuszniczych, a nawet państw spoza Unii Europejskiej. 

Jakich inwestycji wymaga zaangażowanie JARS w sektorze bezpieczeństwa i obrony? Jakie najważniejsze działania są planowane lub realizowane?

Z punktu widzenia naszej firmy szczególne znaczenie miało uzyskanie certyfikatu AQAP 2110, co wymagało wysiłku technicznego, organizacyjnego i finansowego. Dzięki temu potwierdzono, że nasza firma spełnia wymagania NATO w obszarze zapewnienia jakości w zakresie projektowania, prac rozwojowych i produkcji. Standard ten określa najbardziej obszerne wymagania kontraktowe, w odniesieniu do zarządzania jakością prac w jednostce. Mamy więc możliwość startu w przetargach na dostawy i usługi dla armii państw członkowskich NATO. 

Certyfikat AQAP 2110 może być istotny również dla innych partnerów zagranicznych. Nawet państwa nie będące członkami NATO traktują często bowiem standardy Sojuszu jako punkt odniesienia, zwłaszcza wtedy, jeśli ściśle z nim współpracują. Doświadczenia uzyskane przy certyfikacji AQAP pozwolą nam też w przyszłości łatwiej dostosować się do standardów innych klientów międzynarodowych.

Oczywiście angażujemy się w promocję na rynkach międzynarodowych. Podczas Eurosatory byliśmy jedyną firmą oferującą takie usługi. Nawiązaliśmy kilka ważnych kontaktów z firmami z Francji, Hiszpanii czy naszych bezpośrednich sąsiadów Czech. Będziemy na pewno promować się podczas podobnych wydarzeń międzynarodowych. Jednocześnie w tym roku ważny dla nas jest także XXVI Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego MSPO w Kielcach.

Podkreślam jednak, że chcemy wychodzić również na rynki pozaeuropejskie. Kolejne kroki będziemy kierować na bardzo ważne w świecie wojskowym targi w Afryce. W tym roku odbywają się w grudniu w Egipcie. Mam nadzieję, że również na nich pojawimy się z ofertą JARS. 

Dziękuję za rozmowę.