Reklama

Siły zbrojne

Czy Rosja potrzebuje bombowców stealth? [KOMENTARZ]

Koncepcja sylwetki bombowca Tupolew PAK-DA. Rys. mil.ru
Koncepcja sylwetki bombowca Tupolew PAK-DA. Rys. mil.ru

Trwa obecnie renesans bombowców strategicznych, które dzięki zastosowaniu technologii stealth mogą mieć szanse spenetrować obronę powietrzną przeciwnika. Ameryka posiada maszyny B-2, ale pracuje nad maszyną B-21 Raider. Chiny rozwijają maszynę oznaczoną H-20. Rosja mówi o oblocie, już w 2025 roku, trudnowykrywalnego bombowca Tupolew PAK-DA. Jednocześnie jednak strona rosyjska ponownie rozpoczęła w 2018 roku budowę maszyn Tu-160, które są równolatkami amerykańskich B-1B Lancer. Czy Rosja faktycznie potrzebuje PAK-DA, czy ponownie dała się wciągnąć w technologiczny i finansowy wyścig, na który Moskwy po prostu nie stać?

Jak informuje Izwiestia, potwierdzając informacje sprzed około dwóch lat, Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej wybrało projekt biura konstrukcyjnego Tupolewa w programie PAK-DA (rus. ПАК ДА - перспективный авиационный комплекс дальней авиации) czyli Perspektywicznego Kompleksu Lotniczego Dalekiego Zasięgu. Zapowiedziano również „adekwatne środki”, aby w 2023 roku ukończony został prototyp i w 2025 roku został przekazany do testów państwowych w locie. Maszyna ma być zbudowana w technologii stealth i stanowić odpowiedź, na amerykańskie maszyny B-2 Spirit oraz nowy projekt B-21 oraz chińskie H-20. Uzbrojenie nowej maszyny mają stanowić pociski hipersoniczne i manewrujące, zwiększając szansę na penetrację obrony powietrznej przeciwnika.

Rosyjski superbombowiec

Podobnie, jak B-21 i H-20, rosyjska maszyna ma być zbudowana w układzie latającego skrzydła, jednak rosyjski projekt posiada też stateczniki pionowe na jego obu końcach. Jest to dziwne, ponieważ takie powierzchnie zwiększą znacznie echo radiolokacyjne maszyny. Napęd nowego bombowca strategicznego pierwotnie miały stanowić nowej generacji silniki Saturn AL-41F1 używane w myśliwcach Su-35S i Su-57. Ostatecznie jednak PAK DA zostanie wyposażony w głęboko zmodyfikowane silniki Kuzniecow NK-32-T2, które stanowią modyfikację zespołu napędowego Tu-160. Na ich rozwój przeznaczono z budżetu 8 mld rubli (ok. 110 mln Euro).

Dodatkowo spółka ma także wykorzystać własne środki do rozwoju najnowszej wersji NK-32, którego testy powinny rozpocząć się w bieżącym roku na specjalnej platformie testowej, jaką stanowi przebudownany samolot Ił-76.

Według planów masa startowa PAK-DA wyniesie około 125 ton, czyli ponad dwukrotnie mniej niż w przypadku Tu-160. Masa przenoszonego uzbrojenia ma natomiast być o 1/3 mniejsza niż w jego przypadku i wyniesie około 30 ton. To bardzo ambitne założenia, gdyż dla porównania amerykański B-2 Spirit przy masie startowej 150 ton zabiera jedynie 22 tony ładunku bojowego.

Rosyjski bombowiec przyszłości ma mieć czteroosobową załogę i zasięg ponad 12500 km bez tankowania w locie. Realnie czas i długość lotu będą ograniczać tylko możliwości załogi, choć po 2040 roku planowane jest opracowanie wariantu bezzałogowego. W obecnej koncepcji maszyny zrezygnowano z forsowanej pod koniec ubiegłego wieku prędkości co najmniej Mach 5 na rzecz obniżonej wykrywalności. Ma to umożliwić skryte podejście na rubież ogniową pozwalając na precyzyjne użycie pocisków hipersonicznych, które mają stanowić podstawowe uzbrojenie PAK-DA.

PAK-DA, kwestią mody czy potrzeb?

Ambitne założenia, dotyczące zarówno czasu, jak i osiągów nowego bombowca, są raczej mało realistyczne. O problemach technicznych, szczególnie dotyczących silników i technologii stealth, świadczyć mogą wieloletnie opóźnienia w programie myśliwca PAK-FA, który obecnie nosi oznaczenie Su-57. Istotnym hamulcem jego rozwoju były też problemy finansowe. W obecnej, kryzysowej sytuacji rosyjskiej gospodarki, związanej zarówno z niską ceną ropy, jak też walką z koronawirusem i sankcjami związanymi z aneksją Krymu, deklaracje o „asygnowaniu adekwatnych środków dla realizacji tego projektu” należy umieścić w zakresie pobożnych życzeń. Równie istotnym pytaniem jest – czy Rosja potrzebuje takich maszyn? Wydaje się, że jest to raczej decyzja prestiżowa, lub też kwestia wyścigu zbrojeń z Chinami i USA. Oba państwa rozwijają tego typu konstrukcje, jednak z odmiennych przyczyn.

Wizja artystyczna nowego bombowca strategicznego B-21 Raider w hangarze bazie sił powietrznych Dyess AFB. Fot. Northrop Grumman
Wizja artystyczna nowego bombowca strategicznego B-21 Raider w hangarze bazie sił powietrznych Dyess AFB. Fot. Northrop Grumman

Stany Zjednoczone kontynuują de facto koncepcję maszyny B-1 Spirit w nowym samolocie B-21 Raider, który ma być znacznie nowocześniejszy i masowo produkowany, aby zastąpić wreszcie zarówno B-1B Lancer, jak też wiekowe B-52 Stratofortress. Przy tym B-21 ma być mniejszy od swego poprzednika i stanowić zarówno nośnik uzbrojenia jądrowego, jak i konwencjonalnego. Wpisuje się w obecną koncepcję maszyn umożliwiających projekcję siły na różnych poziomach intensywności konfliktu. Przewagą USA jest też znaczne doświadczenie w maszynach w technologii stealth.   

Chiny, w odróżnieniu od Rosji i USA, nie posiadają nowoczesnych bombowców podobnej klasy. Podstawowe chińskie bombowce strategiczne to nadal Xian H-6, który bazuje na pozyskanych w 1959 roku z Rosji bombowcach Tupolew Tu-16. Nie jest to konstrukcja adekwatna dla realizowanych działań, a przy tym Chiny nie dysponują obecnie pociskami balistycznymi czy manewrującymi, które mogłyby zapewnić skuteczne dostarczenie głowić jądrowych do celu. Bombowiec strategiczny o obniżonej wykrywalności Xian H-20 ma wypełnić tą lukę, zwiększając szansę dostarczenia uzbrojenia na dystans wystarczający dla pocisków jakimi dysponuje Pekin.

Myśliwiec dalekiego zasięgu z pociskiem Kindżał stał się częścią strategicznego systemu odstraszania. Fot. kremlin.ru
Myśliwiec dalekiego zasięgu MiG-31K z pociskiem hipersonicznym Kindżał stał się częścią strategicznego systemu odstraszania. Fot. kremlin.ru

Tymczasem Rosja posiada w swoim arsenale stale modernizowane pociski balistyczne wystrzeliwane z platform lądowych i okrętów podwodnych. Posiada pociski manewrujące wystrzeliwane z okrętów nawodnych i wyrzutni lądowych oraz pociski manewrującą i balistyczne, w tym również najnowsze rakiety hipersoniczne, przenoszone przez samoloty. Jeśli chodzi o samoloty, to potencjał strategiczny reprezentują turbośmigłowce Tu-95, przeznaczone do odpalania ciężkich pocisków z dużego dystansu (podobnie jak amerykańskie odrzutowce B-52), ale również naddźwiękowe ciężkie bombowce Tu-160, odpowiednich amerykańskich B-1B i lżejsze Tu-22M3 które otrzymały nowe rodzaje pocisków. Nie należy też zapominać o pociskach Kindżał, jak zapewnia Moskwa, jest to uzbrojenie hipersoniczne, przenoszone przez ciężkie myśliwce MiG-31. Przy tym Tu-160 są obecnie modernizowane oraz uruchomiono ponownie montaż płatowców ze zmagazynowanych części.

Wszystko to wskazuje, że rosyjskie lotnictwo strategiczne nie posiada obecnie luki, którą wypełniałoby wprowadzenie poddźwiękowej, trudnowykrywalnej maszyny bombowej PAK-DA. Oczywiście poza luka propagandową i podtrzymywaniem przekonania, że Rosja posiada maszyny „nie mające odpowiednika na świecie” a nie odwrotnie. PAK-DA może okazać się bardzo kosztowną fanaberią, która pochłonie setki milionów, jeśli nie miliardy rubli bez przełożenia na realne możliwości operacyjne Sił Powietrzno-Kosmicznych Federacji Rosyjskiej.

Reklama

Komentarze (39)

  1. plusik

    Panie Juliusz drodzy forumowicze. Plusy wynikające z posiadania bombowca stealth są chyba jasne więc luka nie luka dla nas to zła wiadomość. Za to ja nie widzę luki która usprawiedliwia kupno F-35 w chwili kiedy NIK krytycznie wypowiada sie na temat tego co w MoNie się dzieje. Żołnierze poruszają się bwp1 MW leży i kwiczy a powagi sytuacji z powodu braku OPL nikt nie zauważa! Za to na koszt własny zapraszamy do bytności obcych wojsk w Polsce zamiast pieniadze te przeznaczyć na własne wojsko. Dodatkowo nabija się pan z armii pewnego sąsiadującego z nami mocarstwa co raczej w świetle w.w. "rewelacji" jest nie na miejscu.

    1. plusik

      I cisza....

  2. Niuniu

    Davien - przeczytaj ze zrozumieniem co piszesz: "B-2 miał jak najbardziej sens ale powstało ich za mało i okazał sie zwyczajnie za drogi" - a co ja napisałem? I teraz powsaje B-21 który ma być tańszy niż B2 ale czy będzie lepsz? Ma mieć mniejszy udźwig, mniejszy zasięg to w czym będzie lepszy?

    1. Davien

      Niuniu po pierwsze o zasiegu czy udzwigu to bedzie sie mozna wypowiadac jak powstanie, po drugie tak, będzie lepszy i to znacznie bo technologia poszła do przodu w ciągu tych kilkudziesieciu lat wiec daruj sobie:)

    2. Wania

      To nie tu-160, który jest doskonały od chwili powstania jak żiguli. Kolejny model będzie miał najnowsze technologie i nie będzie składaniem z części walających się po hangarze i innych zepsutych samolotow.

  3. Cynik

    Niech budują. Skoro są tacy zamożni. Kto jak to ale żeby Rosja nie miała takiego bombowca... to nie jest mocarstwem. Jak zbudują to głodni Rosjanie wyjdą na ulice i skończy się era cara Putina I.

    1. mobilny

      Martw się o swoje podwórko bo wiele się dzieje. W 2014 roku od aneksii Krymu i nałożenia sankcji słyszę gadkę jak to Rosja bankrutuje a ludzie władze obalają. Dochodzą plotki o chińczykach zagarniajacych Syberię, islamistach i patologii która wykończy Rosję. To już 6 lat i nic się nie dzieje. W Syrii pokazali USA i Turcji przy okazji a o Donbasie i Krymie nikt już nie mówi. Nie zdziw się jak dopracują Su-57, zbudują tego swegoTuStealth a my nie odbierzemy wszystkich F-35. Narew poza plany nie wyjdzie nadal. I tyle w temacie Cynik

    2. Davien

      Mobilku w Syrii to Rosja pokazała jedynie ze jest zbrodniarzem wojennym i chroni innego zbrodniarza czyli Asada a co do Su-57 to najierw dopracujcie FBW bo będzie więcej puzzli nza ziemi:) A PAK-DA raz juz upadał wiec zobaczymy jak się tym razem skończy:)) Ale juz widac ze nawet do poziomu starego B-2 nie możecie dorównac.

    3. mobilny

      Davien trollu propagandy Waszyngtonu i Tel Avivu. W Syrii Rosjanie są na zaproszenie Legalnego rządu Syryjskiego a że wam nie jest to na rękę to cóż. Assad nic nie może i padł tak jak cała Syria ofiarą polityki mocarstw. Opozycja była potem zamieniła się w fanatyków religijnych bo tak jak Kurdów poza czczym gadaniem olaliście. Jeśli chodzi o zbrodnie to więcej ofiar wasze i waszych sprzymierzeńców krucjaty przyniosły niż Rosyjskie działania. Spójrz na Palestyne. Nawet Turcy się od was odwrócili bo próbowaliście proamerykanskie rządy wprowadzić by mieć poparcie by iść na wojne dalej. Co do SU-57 to będzie szybciej niż wasze nieloty dla nas a co do rosyjskiego stealth bombera to mam to gdzieś niech zdechnie. Po raz kolejny, ostatni proszę byś mnie nie obrażał i nie wyzywał od ruskich trolli. Nie każdy myśli tak jak wy a forum to jest po to by przedstawiać różne pkt widzenia. Obecnie polityka UE i USA jest większym zagrożeniem niż FR. Nie spróbujcie nas wpędzić w wojne bo Polska na tym straci. Troll może i jestem ale propolski i tak za pewne myślisz wszak i tak macie Polskę gdzieś ku przychylności naszych władz niestety a w tle ustaw 447. Żegnam ozięble propagandzisto ze stanów

  4. Grzegorz Brzęczyszczykiewicz

    Po prawdopodobnym zakończeniu programu pocisku manewrującego z napędem jądrowym Ruskie będą próbowali bardziej klasycznych rozwiązań, tyle że cena ropy jest na dobrym poziomie i oby była jak najdłużej, więc mogą sobie budować makiety z tektury.

  5. Tani

    Nie zbuduja, bo nie sa wstanie zbudowac. Leza technologicznie bo komponenty z zachodu sie skonczyly. Kiedy ogladalem film z montazu pierwszego egz Su 57 na necie kiedy robotnik przykrecal element wyposazenia samolotu zwyklym kluczem tzw zabka, to zmieklem. Oni sa technologicznie w latach 80-tych XXw. Ich Su 35 jest napedzany silnikami ze zmiennym wektorem ciagu ale ich sterowanie jest mechaniczne. Elektroniczne jest dopiero w Su 57. Chciala by dusza do raju. Nie sa w stanie nic takiego zrobic z kompozytu bo go nie maja, a USA im nie da technologii. Nie zrobia bo nie maja technologii imiec nie beda. Superjet w25 %jest amerykanski silniki francuskie. Su 30 nazywano krzemowa dolina bo wyposazenie sprzedawalo USA. Dzisiaj ani jutro nikt I'm nic nie sprzeda.

  6. DSA

    aż dziw bierze, że bombowce nie są pierwszymi maszynami projektowanymi całkowicie jako bezzałogowe. W ich przypadku jest to dużo bardziej uzasadnione. Nie mówię tu nawet o Rosjanach ale o USA czy Chinach.

    1. bender

      B-21 będzie "opcjonalnie pilotowany". W miarę postępów prac nad uderzeniowymi dronami (vide taki X-47B oblatany już w 2003) wodzowie uświadomili sobie, że nie chcą żeby to komputer decydował komu i kiedy posłać pigułę. Ale to chwilowa refleksja i minie raczej wcześniej niż później. Dlatego B-21 będzie mógł polecieć też bez pilota.

    2. Davien

      Ciagle jeszcze załoga daje przewage nad bezzałogowcem, no i wysyłanei gdzies drona wyładowanego bombami czy pociskami jądrowymi nie jest zbyt madre bo nigdy się nei przewdzi wszystkich wypadków a załoga pozwala mimo wszystko niektórych z nich uniknac. Mało prawdopodobne by kiedykolwiek bombowce strategiczne były bezzałogowe

    3. DSA

      ale przecież nie chodzi by mógł wykonywać misje bez pilota, bo to nie jest problem i nawet samoloty pasażerskie mogłyby latać w ten sposób. Chodzi o to że taka maszyna jest całkowicie inaczej projektowana. I z tego są same korzyści. A o zrzucie i tak może decydować człowiek tyle że z odległości tysięcy km.

  7. Wujek Bob

    Nie martwcie się tak o Rosję, że jak opracują i wdrożą do produkcji nowy czołg, samolot czy helikopter to przez to zbiednieją. Oni inaczej podchodzą do zbrojeń niż za czasów ZSRR, ostatnio nawet cięli wydatki i niektóre projekty, np. te niszczyciele. A taki bombowiec pewnie będzie elementem triady nuklearnej a więc odstraszania i to jest Rosji potrzebne, ale nie martwcie się, nawet jak zbudują takich 10, to przez to Rosja sie nie rozpadnie :) No ale będzie miała 10 bombowców, które pewnie zastąpią Tu-95 i tyle, jest to im potrzebne, bo jakoś Hitler czy Napoleon, nie uważali że to jest "stacja benzynowa" na którą nie warto wpadać, tylko widzieli widocznie jakieś korzyści w pokonaniu Rosji, no ale im się nie udało. A taki bombowiec będzie jednym z elementów który sprawi, że nowy Hitler chcąc napaść na Rosję - znowu popełni samobójstwo tak czy inaczej i tyle w temacie :)

    1. Marek

      Masz rację. Oni inaczej podchodzą do zbrojeń. Mentalność taka. Skutek tej mentalności był taki, że ZSSR zazbroił się na śmierć i dlatego na nasze szczęście się rozpadł.

    2. Ukulele

      Myślę że jest to dla nas dobry znak. Nie wiem jaka różnica istnieje w wydawaniu pieniędzy na uzbrojenie w Rosji i Sowietach ale opracowanie takiego samolotu właściwie od zera będzie kosztowało mnóstwo pieniędzy. Nie dziesiątki ale setki miliardów rubli. Może nawet biliony kto wie. Natomiast jeżeli podejście się zmieniło oznacza to kontynuowanie programu kosztem innych i dlatego trzymam kciuki za ten projekt. Nie dość że kosztowny to potrwa lata i nie ma żadnej gwarancji że spełni oczekiwania. Ale to raczej desperacka próba dotrzymania kroku Chińczykom i Amerykanom. Wygrały kwestie prestiżowe nie ma już lotniskowca to przynajmniej będzie pseudostealth z wingletami. Lud w większości się nie połapie bo naprawdę niewielka część społeczeństwa rozumie o co chodzi w stealth. Zobaczą latające skrzydło no to haraszo :)

  8. Andrettoni

    Czy Rosja potrzebuje bombowców stealth? A co to za pytanie? Czy USA potrzebuje bombowców stealth? Czy Meksyk potrzebuje bombowców stealth? Pytanie powinno brzmieć czy bombowce stealth są potrzebne? Jaka jest obecnie rola tych maszyn? Piorąc pod uwagę rozwój technologii i cenę tych maszyn wydają się być przeżytkiem. Miałyby przenosić bomby bezpośrednio nad cel? Jeżeli mają przenosić pociski manewrujące dużego zasięgu to wydaje się, że mogą to robić klasyczne bombowce operując poza zasięgiem radarów przeciwnika. W bliskim zasięgu samoloty typu F-35 zawsze będą mniej wykrywalne niż dużo większe maszyny. Mamy też drony i rakiety. Ogólnie bombowce stealth wydają się być absurdalne pod względem relacji koszt/efekt. Co więc skłania Rosję do realizacji takiego samolotu ? Prestiż? Duma? Myślę, że powody mogą być inne. Amerykanie mają F-35, który jest myśliwcem wielozadaniowym, ale z naciskiem na wykonywanie uderzeń naziemnych wykonanym w technologii stealth. Rosjanie mają duży problem w tej dziedzinie i dlatego mogą dążyć do zastąpienia myśliwca wielozadaniowego tandemem lekkiego myśliwca i bombowca (w technologi stealth). Może tu chodzić o problem z silnikami oraz charakterystykami F-35. Rosjanie ze względu na brak odpowiednich silników po prostu nie są w stanie zrobić odpowiednika F-35 i muszą przeciwstawić mu lekki myśliwiec o małych zdolnościach zwalczania celów naziemnych. Żeby wyrównać ten brak potrzebują bombowca. Jaki powinien to być bombowiec? Trudno wykrywalny oraz bardzo szybki - taki by mógł przedrzeć się przez zasłonę stosunkowo powolnych F-35. Dlaczego? Bo zmusi to Amerykanów do zaprojektowania maszyny zdolnej go przechwycić. W pewnym sensie jest to nawiązanie do historii. ZSRR też przekonało USA o istnieniu floty bombowców strategicznych co zmusiło USA do stworzenia myśliwców przechwytujących. Zauważcie, że sam fakt projektowania takiego bombowca - wymusza na USA konieczność projektowania myśliwca, który go przechwyci. Nie dlatego, że trzeba, tylko z powodu prestiżu.

  9. Niuniu

    Rosja na pewno nigdy nie zbuduje samolotu klasy B2. I to nie dla tego, że to jest niemożliwe technologicznie tylko dla tego,że to jest bez sensu. Za cenę jednego B2 Rosja może zbudować strategiczny okręt podwodny z 16 rakietami międzykontynentalnymi posiadającymi w sumie 96 głowic o mocy do 500 kT każda. Nawet Davien nie jest w stanie wykazać, że budowa B2 mjała jaki kolwiek sens. Obecnie USA z rekordowym budżetem wojskowym dochodzącym do 800 mld dolarów nie zamierza budować kolejnych bombowców porównywalnych z maszynami B2. A tak przy okazji to może Davien z kolegami podzielił by się z resztą świata skąd wie, że obecnie tylko 2 Tu 160 są zdolne do lotów?

    1. GB

      To po co Rosja wznowiła produkcję Tu-160 i chce produkować PAK-DA??? Zastanowiłes się? Przecież PAK-DA to taki odpowiednik B-2.

    2. Davien

      Niuniu po pierwsze to Rosja własnei buduje taki gorszy odpowiednik starego B-2 czyli PAK-DA, po drugie wznawia produkcje jeszcze starszych i równei drogich Tu-160, po trzecie B-2 miał jak najbardziej sens ale powstało ich za mało i okazał sie zwyczajnie za drogi. Po czwarte, kazdy rosyjski Tu-160 ma swoja nazwę i łatwo poznac które lataja i jak czesto, nawet tego jak widac nie wiedziałeś:) A obecnie USA ma zamair budowac maszynę lepszą i tansza od B-2 i popatzr też stealth. A zew Rosji zrobic stealt nie potraficie to Niuniu się produkuje.

    3. bender

      Przekonanie, że pojedynczy boomer (zapewne droższy niż cały program Su-57) jest rozwiązaniem na wszystkie bolączki wydaje się mocno na wyrost. Primo nie każdego gwoździa chciałbyś wbijać atomówką, secundo jeśli w ogóle dojdzie do salwy (bo boomerów jest mało i są ciągle śledzone), to po jej oddaniu możesz równie dobrze się wynurzyć i porzucić okręt. Samolot jednak jest sporo tańszy i o niebo bardziej uniwersalny. W klasie bombowców B-2 w USA obecnie powstaje B-21 Raider. Oblot planowany na grudzień przyszłego roku. https://www.defence24.pl/amerykanski-bombowiec-strategiczny-b-21-wychodzi-z-cienia

  10. Fanklub Bilionera

    Tak, tak zbudują ... tak samo jak lotniskowce, krążowniki czy niszczyciele rakietowe ... o silniku do 57-ki nie wspominając :-)

    1. Orthodox

      Ale oni wręcz twierdzą, głównie głosami fanklubów i tp.że lotniskowce, krążowniki, czy samoloty stealth są nieprzystające do współczesnego pola walki, czyli są przeżytkami.

    2. czytelnik D24

      Każda jedna rzecz której nie potrafią wyprodukować jest w nich przeżytkiem. Tradycyjna wymówka niekompetentnych ludzi.

  11. AlS

    Iwanie, podszywający się pod Johanna. To nie " USA zbliżyły się wojskiem do granic Rosji", tylko zostały przez suwerenne kraje - sąsiadów Rosji poproszone, aby wzmocnić lokalne wojska swoimi siłami. Właśnie w obawie przed tym, aby wasza Krassnaja Armija znowu do tych krajów - jak eufemistycznie nazywacie swoje znane z historii oportunistyczne ataki - nie "wkroczyła". Paniał? Amerykanie nikogo nie zaatakowali i do żadnych z tych krajów nie "wkroczyli", ale zostali zgodnie z wolą ich wolnych obywateli zaproszeni. Wiem, że z perspektywy kogoś wychowanego w tatarskiej mentalności, nie mieści się w głowie jak można poprosić kogoś silniejszego o protekcję, nie płacąc mu przy tym haraczu w postaci własnej wolności, ale tak to wygląda i zostało przećwiczone w wielu wolnych i zamożnych dziś krajach już kilkadziesiąt lat temu - od czasów powojennych. PS. Doucz się polskiego, bo mimo iż z pozoru nieźle nim operujesz, zdradzają cię trudne słowa, których nie nauczyłeś się stosować. WASZE rosyjskie finanse, owszem - z pewnością COVID-19 nie "wytrzymią". Nasze, polskie - spokojna twoja głowa, odziana w papachę - wytrzymają.

    1. johann

      AIS @ - rozczaruje cię ? Jest godzina 23.30 na Eleven sport 2 - powtórka Formuła 1 Grand Prix Azerbejdżanu 2017 w Baku ..... gdzie Rosberg miał kolizję z Vettelem ! To abyś nie myślał że mieszkam na jakimś stepie ? Lecz posiadam dekoder Polsatu ! A urodziłem się w roku gdzie Katowice nazywały się Stalinogród . Opinię piszę nie jako rusofob lecz widzący szerzej na naszą sytuację PO89r. gdzie nasz lider Solidarności obiecał nam po 100 milionów złotych a Balcerowicz razem z Buzkiem ( notabene mieszka w Lublińcu ) zamknął naszą kopalnię w Bytomiu ! Ot jak widzisz mieszkańcem jestem na Śląsku i jestem Ślązakiem bez opcji Niemieckiej ... i jak to nam wmawiano iż utrzymujemy cały kraj przez lata PRL jak i PO 89r. GÓRNICTWO ? Ale to fajnie usłyszeć że się jest obywatelem innego kraju ...Jak w sejmie tak i tu na D24 ....?! Żadnej mądrości nie zdradziłeś tym wpisem ..... Gorbaczow i Koll oraz senior Bush z podziwu nie mogą się nacieszyć - choć z tej trójki już dwaj nie żyją ... a nick można zawsze zmienić hoć jak to godają zołza to nie żona ino sos

    2. ślązok

      AIS - i cóż tak przycichłeś ? A tak nerwowo piszesz o johannie ! A ja pamietam jak wybudowano naprzeciw stadionu Śląskiego - najwyższe wieżowce na tamte czasy ( PRL ) zwane kukurydze ? A park WPKiW ( Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku ) ZOO czy Wesołe Miasteczko jak i słynne Planetarium na hałdzie po kopalnianej . 9 maja mineła rocznica wybudowania słynnego Spodka przy rondzie i oczywiście słynne Trzy skrzydła symbolizują Powstania Śląskie na tej ziemi .

  12. Orthodox

    Pytanie zawarte w tytule artykułu jest czysto retoryczne. Oczywiście że Rosja chciałaby mieć zarówno bombowce, jak i myśliwce stealth, jednak z powodu braku technologii jest to w przewidywalnej przyszłości niemożliwe. I żadne zaklęcia różnych fanklubów tego nie zmienią.

    1. ggfhgfjhgkjg

      To nie jest takie pewne, bo Rosja podąża tu dwutorowo, raz pracuje nad technologiami, dwa próbuje je ukraść poprzez wywiad. Jedyna pociecha, że nowoczesne technologie są tak skomplikowane, że nawet jak ukradnie się ich plany, to nie da się ich odtworzyć.

    2. Orthodox

      Takie postępowanie, to raczej sprawdzona chińska droga. Rosjanie chcąc sprzedawać, muszą mieć własne technologie.

    3. Ukulele

      Nie zgadzam się. Gdyby zajęli się swoimi sprawami nikt by nie nakładał sankcji i nie byłoby wielu z tych problemów które mają obecnie. Pokrótce wojny zaborcze, zastraszanie sąsiadów Iskanderami itp. Prowokacje w stylu lotów Tu 160 nad Bałtykiem i w pobliżu Wielkiej Brytanii. Latanie samolotami bez włączonych transponderów. Ataki hakerskie na inne państwa utrzymywanie farm trolli bezczelna propaganda posługująca się kłamstwem na co dzień. I wisienka na torcie próby mieszania się w amerykańskie wybory. Gdyby nie to wszystko nie mieliby opinii rozbójników a może nawet wiele państw im wrogim byłoby przychylne. Tyle że Putin ubzdurał sobie że odbuduje ZSRR. Tego było za wiele i społeczność międzynarodowa powiedziała stop. Były inne scenariusze tyle że wybrano jeden z najgorszych konfrontacji z zachodem i bezwzględnej uległości wobec Chin. Niestety ale jest to co jest na własne życzenie Putina. W dodatku dał Amerykanom powody do zwiększenia wydatków na zbrojenia i nowe technologie opowiadając o nowych wunderwaffe i prowokując. Wówczas Chińczycy byli mili i nikogo nie prowokowali bez powodu. Kto miał rację już widzimy. Chiny budują lotniskowce a Rosja swój remontuje i remontować będzie nie wiadomo jak długo. A Amerykanom w to graj. Płaczą że Rosjanie uzbrojeni po zęby i mają coraz więcej kasy z budżetu na nowe zabawki. Można było spokojnie się rozwijać a oni woleli prowokować i prężyć muskuły. Tylko że w porównaniu do Chin te muskuły wyglądają jak patyki tak więc zrobili wielki krok na skraj przepaści. Trudno to ich zmartwienie.

  13. mobilny

    Daleka jego droga do prototypu że o produkcji nie wspomnę. A jak tam Chińczycy z H-20?

    1. Adam

      Maja go pokazać w listopadzie na Zhuhai Air Show. Zdjęcia już wyciekły do internetu.

    2. Davien

      Ma wejść do słuzby rok pzred testami PAk-DA razem z B-21 czyli w 2025r

  14. yaro

    "Wszystko to wskazuje, że rosyjskie lotnictwo strategiczne nie posiada obecnie luki, którą wypełniałoby wprowadzenie poddźwiękowej, trudnowykrywalnej maszyny bombowej PAK-DA. Oczywiście poza luka propagandową" ---- ja myślę, że to powinni przeczytać trole typu GB, Davien, ZYG i wszelkiej maści inne Wanie żeby zrozumiec co jest Rosji potrzebne a co nie ...

    1. Davien

      Yarus, jak jej nie potzrebujecie to po kiego wydajecie biliony rubli by cos takiego stworzyc:)) No ale rozumiem ze antyczne Tu-22M3 i Tu-160 wam wystarczaja:)

    2. GB

      Ja myślę że powinieneś trolu przeczytać artykuł ze zrozumieniem. A po drugie, Rosja posiada lukę nie tyle propagandową co technologiczną bo jeszcze długo nie zbuduje samolotu klasy B-2 (nie mówiąc o B-21) i finansową - bo jej na to nie stać. Musi klepać przestarzałe, latające wysoko T-160.

  15. bender

    W 30 sekundzie filmu widać wenezuelski F-16 w locie. Ciekawe dlaczego to F-16 a nie Su-30 asystowały Tu-160. Jakieś pomysły? Ciekawe też ile z tych F-16 jest w stanie lotnym dziś. I nadal w Wenezueli.

    1. fifi

      A co ,mieli je zezłomować ?Jak Niemcy swoje Migi 29 :)?

    2. bender

      Ale czemu nie wysłali Su-30? Przecież tyle ich nakupowali i tacy są z nich dumni.

    3. Davien

      Maja obecnie 20 F-16 A/B bl15 OCU choc z uzbrojeniem do nich to kiepsko. Mają tez 22 Su-30MK2 z uzbrojeniem głównei do ataków na cele naziemne/nawodne.

  16. Adam

    Ciekawe że wg przecieków dostępnych w internecie H-20 też ma mieć winglety.

  17. yaro

    Na poparcie słów autora artykułu, że Rosjanie nie ma ciśnienia na szybkie wdrażanie PAK DA ----- "Rosyjski krążownik podwodny o napędzie atomowym projektu 955A K-549 „Książę Włodzimierz” w kompleksie stoczniowym Siewmasz. TASS poinformował, że 12 maja książę Włodzimierz - strategiczny okręt podwodny o napędzie jądrowym (Borej-A) przenoszący 18 pocisków balistycznych R30 "Buława" , opuścił Siewierodwinsk na próby morskie, po czym zostanie włączony w skład okrętów rosyjskiej marynarki wojennej."

    1. Wania

      W 2018 miał wejść do służby. Budowany od 2012 roku. O nowym krążowniku nawodnym i lotniskowcu jeszcze wspomnij. I nie wiem jaki ma związek z niemożnością zbudowania nowego bombowca przez Rosję. Bo odgrzewany kotlet czyli 2 latające tu-160 pudruje tylko zapaść Rosji w lotnictwie bombowym.

    2. bender

      "Rosyjski krążownik podwodny" jako bombowiec stealth? Jestem za :-D

    3. Davien

      Yaro a niby jakim cudem przenosi te 18 Buław jak ma 16 silosów startowych:)) A próby miał zakończyc do końca 2019r.

  18. Pawel

    iech wydaja kase jak wariaci! Tak trzymac!!!

  19. Wania

    A gdzie fanklub twierdzący, że obniżona wykrywalność to ślepa uliczka i bezsensowne wydawanie pieniędzy. Prototyp drona w tej technologii a teraz znowu powrót do projektu PAK-DA nie jest ślepą uliczką Rosji? Czyżby generałowie nie słuchali fanklubu? Fanklub wie, że powstanie drogi i powolny samolot?

    1. fifi

      Projektujesz samoloty?Od dawna?

    2. bender

      Czytasz bez zrozumienia. Może postaraj się włączyć myślenie. Od teraz.

    3. Mniej niż 10 sekund

      A ty?

  20. Tupolew

    Robić zamieszanie i chcieć sobie mogą.Ale ani funduszy wystarczających na to nie mają ani technologii i techniki.Są dwie generacje do tyłu w lotnictwie.

  21. Hanys

    No niestety, nie możecie Rosjanom zabronić konstruowania nowych broni, będą chcieli to będą je robić. Może mają się pytać pentagonu o pozwolenie ? Natomiast wam zostaje tradycyjnie - ból tylnej części ciała, kompleksy, ponieważ polski przemysł samodzielnie może wyprodukować tylko działo holowane przez konie (czyli 120 lat za Rosją) i wklejanie stałych trolowych formułek że to złom, braknie kasy, ze to kradzione, że zara Chiny zajmą Syberię, itd. :) Serio, gdybym był Rosjaninem, to czytając taki kwik na polskich forach utwierdziłbym się w przekonaniu, ze Putin wykonuje kawał dobrej roboty :) Jak NATO sie zbroi to super, a jak Rosja to źle i "udaje mocarstwo" , no śmiech na sali :)

    1. dfgdgfdhgbvcxv

      NATO zaczęło się zbroić jako drugie Rosja jako pierwsza. W dodatku Rosja jest ofensywna (wywołała kilka wojen i zajęła cudze terytorium) w stosunku do Słowian.

    2. Paragraph23

      @dfgdgfdhgbvcxv W stosunku do Słowian ??? Jakie cudze terytorium ? Jakie kila wojen ?

    3. HeHe

      A kto stwierdził czy to NATO zaczęło się zbroić jako drugie a jako pierwsza zrobił to Rosja? Czy mógłbym prosić o przetłumaczenie na język polski zdania "Rosja jest ofensywna i zajęła cudze terytorium W STOSUNKU DO SŁOWIAN"?

  22. easyrider

    Zdecydowanie potrzebuje. Z PKB między Kanadą a Hiszpanią zdecydowanie stać ich na rozwój takich technologii. Kibicujmy im. Szybciej padną.

    1. Wania

      Kanada: Populacja: 37 milionów, PKB: 1713 mld USD, Liczba miliarderów: 44;... 1% najbogatszych ma 26% bogactwa kraju, średnia płaca 3254 USD, minimalna: 1580 USD. Rosja: Populacja: 147 milionów, PKB: 1 658 mld USD, Liczba miliarderów: 99;... 1% najbogatszych ma 58% bogactwa całego kraju. Średnie wynagrodzenie: 580 USD, Płaca minimalna: 165 USD. Rosja jest najbogatszym krajem w zasoby naturalne na świecie z bardzo biednymi zwykłymi obywatelami.

    2. easyrider

      O tym właśnie mówię. Ale to ich cyrk, ich małpy. Dla tego kraju nie ma dobrego rozwiązania. Albo oligarchia i stopniowy demograficzny upadek narodu albo tzw. kapitalizm w zachodnim wydaniu i zezwolenie na powolny wykup własnej gospodarki, indoktrynację ideologiczną i również stopniowy demograficzny upadek narodu. A swojego B2 niech budują. Nam to pomoże a nie zaszkodzi.

    3. dgfgfhdgfjghkf

      No właśnie, dlatego powinni zacząć wpłacać obywatelom tak zwaną premię surowcową, czyli dywidendę ze sprzedaży swoich surowców.

  23. ZZZZ

    A kto powiedział, że Rosja dała się wciągnąć w nowy wyścig zbrojeń? Propagandowe zapowiedzi oblotu już za 5 lat jakiegoś samolotu nie są dowodem na udział w wyścigu zbrojeń. Zresztą wystarczy popatrzeć na historię budowy samolotu Su57, żeby sobie uzmysłowić jakie Rosja ma szanse na zbudowanie trudno wykrywalnego bombowca. W skrócie: ŻADNE. Na podstawie programu, który zakończył się klęską, nie da się sformułować doświadczeń, które dadzą sukces. Bo Rosja jak nie posiadała niezbędnych dla stealth technologii tak dalej nie posiada.

    1. www

      "The Economic Times 12 maja 2020 r. Potężne maszyny: najlepsze myśliwce na świecie "The Economic Times" pisze, że współczesne myśliwce wyróżniają się wysoką manewrowością, zwiększoną niewykrywalnością, najnowszą awioniką, niezawodnością a także doskonałym uzbrojeniem. Analitycy z The Economic Times określili listę 4 najlepszych myśliwców na świecie. Oczywiście, na czele listy znalazł się amerykański F-22 "Raptor", który jest produktem Lockheed Martin. Według obserwatorów, Raptor to unikalne połączenie zaawansowanej niewidzialności, dobrej zwrotności i doskonałej awioniki, która zapewnia pilotom świadomość sytuacyjną. Silniki F119 są zainstalowane w F-22, mają unikalną dyszę z wektoryzacją ciągu, która pozwala na osiągnięcia prędkości Mach 1,5+ bez użycia dopalaczy. Drugie miejsce wśród najlepszych specjaliści oddali rosyjskiemu wielozadaniowemu myśliwcu piątej generacji Su-57 (zgodnie z kodyfikacją NATO: „Kryminalista”), który po raz pierwszy poleciał w niebo 29 stycznia 2010 r. W porównaniu ze swoimi poprzednikami Su-57 łączy w sobie funkcje samolotu szturmowego i myśliwca, a zastosowanie materiałów kompozytowych i innowacyjnych technologii, a także aerodynamiczny układ samolotu, zapewniają niski poziom sygnatur radarowych i podczerwieni, co czyni go niewidzialnym. " --- to tak żeby Ci pokazać, że mądrzy ludzie twierdzą coś innego.

    2. Tyl

      Ty

    3. Ukulele

      Dysze pozwalają na uzyskanie supercruise. No może na takich specjalistów to jednak lepiej się nie powoływać:)

  24. ciekawy

    Pak-DA To ten projekt który już raz kasowali? No ale ropa droga to ich stać....

  25. Herr Wolf

    Chyba oni lepiej wiedzą co potrzebują w przeciwieństwie do Polski..

    1. bender

      Nie jestem pewien. Umieszczają Stalina w cerkwi. Jednego z największych morderców w historii, gościa, który trzymał ponad 5% własnego społeczeństwa w łagrach. Zamiast jak Niemcy rozliczyć się z historią i potępić swojego świra-mordercę, to oni Stalina do cerkwi. Nie brzmi jakby wiedzieli lepiej.

    2. chateaux

      To dlaczego się odzywasz w kwestii potrzeby F35?

    3. rED

      Gospodin Wolf do czego wam Kuzniecow? Proszę o wyjaśnienie, tak w krótkich żołnierskich słowach.

Reklama