30 lat od pierwszego lotu F-15E. W połowie służby?

F-15E pokonuje F-16XL

Pierwszy lot F-15E Strike Eagle, czyli wersji uderzeniowej ciężkiego myśliwca wywalczania przewagi powietrznej F-15, miał miejsce 11 grudnia 1986 roku. Maszyna powstała w ramach programu Enhanced Tactical Fighter (ETF), którego celem było zastąpienie pamiętających czasy wojny w Wietnamie samolotów F-111. F-15E pokonał w tej rywalizacji głęboko zmodernizowaną wersję F-16 – F-16XL. Do głównych przyczyn takiego wyboru Sił Powietrznych USA należy przy tym zaliczyć znacznie niższe koszty rozwoju konstrukcji i posiadanie dwóch silników mogących zapewnić lepszą przeżywalność na polu walki. 

Wprawdzie w dedykowanej wersji uderzeniowej nie zrezygnowano z możliwości przenoszenia rakiet powietrze–powietrze, jednak F-15E został skonstruowany przede wszystkim jako samolot do wykonywania uderzeń na cele naziemne na głębokim zapleczu przeciwnika. Maszyna jest więc pomyślana jako dwumiejscowy samolot operujący z niskiego pułapu, w każdych warunkach pogodowych, także w nocy. Maszyny osiągnęły gotowość bojową w kwietniu 1988 roku, a do Sił Powietrznych USA dostarczono 236 samolotów produkowanych przez McDonnell Douglasa (obecnie Boeinga) w St. Louis. 

Szlak bojowy "Uderzeniowego Orła"

Debiut bojowy F-15E miał miejsce podczas operacji Pustynna Burza, kiedy to maszyny dokonywały uderzeń na silnie bronione cele na głębokim zapleczu wojsk irackich, co zostało okupione utratą dwóch myśliwców. Od tego czasu "Uderzeniowe Orły" US Air Force działały już bez strat, bombardując pozycje bośniackich Serbów w Bośni i Hercegowinie w 1995 roku podczas operacji Deliberate Force, a cztery lata później cele w Federalnej Republice Jugosławii podczas operacji Allied Force. F-15E wróciły też nad Irak w ramach operacji Pustynny Lis w 1998 roku i Iracka Wolność w 2003 roku, a także wielu pojedynczych akcji bojowych wymierzonych w reżim Saddama Hussajna. 

F-15E znalazły się także nad Afganistanem po ataku Al-Kaidy na World Trade Center, a także stanowiły kluczową maszynę uderzeniową podczas interwencji NATO w Libii w 2011 roku (jeden samolot uległ awarii i rozbił się na terenie tego kraju, załogę uratowano). Od 2014 roku F-15E US Air Force włączono także do trwającej wojny z Państwem Islamskim. Początkowo bombardowały one cele w północnym Iraku, a następnie także w Syrii oraz w Libii i Somalii. 

Izraelskie F-15I były wielokrotnie używane podczas operacji w Libanie i Strefie Gazy, a także do ataku na syryjski reaktor nuklearny w 2007 roku oraz zakłady zbrojeniowe w Chartumie w Sudanie w 2012 roku. Po wybuchu wojny domowej w Syrii maszyny z gwiazdami Dawida ponownie od czasu do czasu pojawiają się nad tym krajem, dokonując selektywnych uderzeń na cele mogące zagrażać interesom izraelskim. 

Arabia Saudyjska wykorzystywała z kolei F-15S do uderzeń na szyickich rebeliantów w Jemenie już w 2009 roku. We wrześniu 2014 roku saudyjskie F-15 zostały włączone do nalotów na pozycję islamistów w Syrii, a następnie od marca 2015 roku na rebeliantów Huti w Jemenie w ramach operacji Decisive Storm. Podczas jednego z pierwszych nalotów tej wojny F-15S runął do Zatoki Adeńskiej. Jego pilot został podniesiony z wody przez śmigłowiec US Navy. Siły koalicji arabskiej twierdziły przy tym, że przyczyną utraty samolotu była awaria, podczas gdy rebelianci i Iran informowali o zestrzeleniu saudyjskiego myśliwca.  

Sukces eksportowy

W związku m.in. z wysoką skutecznością, jaką F-15E wykazały się podczas operacji Pustynna Burza, zebrano szereg zamówień eksportowych. Siły Powietrzne Arabii Saudyjskiej zakupiły w dwóch transzach: najpierw 70 samolotów w wersji F-15S, które dostarczono w latach 1996-1998, a następnie 84 sztuk F-15SA. Dostawy maszyn w najnowszej wersji mają mieć miejsce w latach 2015-2019. Drugim dotychczasowym użytkownikiem wersji myśliwskiej F-15, który także zdecydował się na zakup F-15E, był Izrael, do którego dostarczono w 1998 roku 25 sztuk F-15I Raam. Prawdopodobnie kolejne maszyny w zbliżonej konfiguracji kraj ten otrzyma w najbliższych latach jako formę rekompensaty za podpisanie porozumienia atomowego z Iranem. 

Samoloty F-15E trafiły też do Azji Południowo-Wschodniej. W zakończonym w 2002 roku konkursie na myśliwiec F-X dla sił powietrznych Korei Południowej zwyciężył F-15E , pokonując Eurofightera, Rafale i Su-35. Koreańczycy kupili w dwóch transzach 61 samolotów. Do Korei Południowej dostarczono głęboko zmodernizowaną wersję F-15K Slam Eagle. Samoloty te zostały wyposażony w szereg nowoczesnych rozwiązań, niespotykanych w amerykańskich F-15E. W 2005 roku drugim odbiorcą w tym rejonie świata został Singapur. W rywalizacji o kontrakt na nowe myśliwce samolot F-15E pokonał francuskiego Rafale. Do wyspiarskiego państwa-miasta trafiły 24 maszyny w wersji F-15SG, a Singapur nie wyklucza zakupu kolejnych samolotów tego typu.

Najnowszym użytkownikiem F-15E będzie Katar. Na mocy kontraktu zawartego w listopadzie 2016 roku do tego bliskowschodniego kraju trafią 72 samoloty w wersji F-15QA warte 21,1 mld dolarów. 

Długowieczny myśliwiec 

Boeing F-15E Strike Eagle ma z pewnością przed sobą dłuższą służbę, ponieważ wciąż jest produkowany na eksport i do tej pory nie doczekał się następcy. Plany wycofania F-15E w USA nie są w żaden sposób sprecyzowane. W misjach, gdzie kluczowe jest pozostawanie niewykrytym przez radary jego zadania mogą wykonywać samoloty stealth F-22 i F-35, a po 2030 roku potencjalnymi następcami będą mogły być: myśliwiec szóstej generacji planowany jako następca dla F/A-18E/F i F-22A, bombowiec LRS-B oraz systemy bezzałogowe. Siły Powietrzne USA planują eksploatować F-15E jeszcze w piątej dekadzie XXI wieku, a podobne prognozy mają także inni użytkownicy tych niezwykle udanych samolotów.