Reklama

Siły zbrojne

Polscy inżynierowie opracowali nową wersję BMS

  • Lotniskowiec INS „Vikramaditya” został przekazany Indiom – fot. Wikipedia
  • Fot. www.premier.gov.pl

Polscy inżynierowie opracowali najnowszą wersję BMS JAŚMIN - kompleksowy i sieciocentryczny System Zarządzania Walką Batalionu, Kompanii, Plutonu i Drużyny. Jest on proponowany Siłom Zbrojnym RP jako całkowicie krajowe rozwiązanie i być może jedyne tej generacji na świecie – pisze mgr inż. Adam Dynasiński, rzecznik prasowy TELDAT.

Pomimo tego, że od dawna nasz przemysł dysponuje systemem zarządzania polem walki (określanym mianem BMS – Battlefield Management System), czyli odpowiednim sprzętem i specjalnie zaprojektowanym do niego oprogramowaniem, od lat tego ważnego SpW brakuje na szczeblu taktycznym naszych sił zbrojnych. Tym samym nasze wojsko nie posiada tak dziś pożądanego (także w wymiarze sojuszniczym) nowoczesnego, zintegrowanego i skutecznego narzędzia teleinformatycznego wspierającego działania operacyjne.

Wydaje się, że może to wynikać m.in. z braku konsekwencji we wdrażaniu zautomatyzowanych i najlepiej jednolitych (jak najbardziej zunifikowanych) systemów zarządzania walką na wszystkich poziomach dowodzenia i działania wojsk, które skutecznie integrowałyby inne systemy (także sojusznicze), w tym: walki, rozpoznania, kierowania ogniem, wsparcia dowodzenia itp. Potrzeba posiadania najnowocześniejszych militarnych i co ważne mobilnych oraz rozlegle działających rozwiązań teleinformatycznych spędza sen z powiek wielu dowódcom (w tym: pojazdów dowodzenia, bojowych i innych), którzy do dziś nie mają do dyspozycji tak niezbędnego bieżącego wglądu w rzeczywistość pola walki.

Brak bowiem bieżącego zobrazowania sytuacji operacyjno-taktycznej, w tym informacji o aktualnym położeniu wojsk, pozyskanych z rozpoznania, o zasobach logistycznych oraz niemożność błyskawicznego, zdalnego i rozległego przekazywania podległym jednostkom rozkazów i poleceń, na pewno nie podnosi skuteczności działania i poziomu bezpieczeństwa ugrupowań bojowych. A przecież najistotniejsze są właśnie m.in.: bezpieczeństwo i efektywność działania żołnierzy, nowoczesny sprzęt i jego efektywna integracja użytkowa przy pomocy rozwiązań z zakresu wojskowego IT, skuteczna wymiana danych operacyjnych i taktycznych, a także interoperacyjność wykorzystywanych systemów.

Czytaj więcej: MSPO 2016: Teldat zaprezentował rozwój systemu Jaśmin 

Jedyny działający narodowy produkt

Jedynym polskim i co najmniej jednym z nielicznych oraz wyróżniających się na arenie międzynarodowej rozwiązaniem, które eliminuje ww. problemy i jednocześnie zapewnia spełnienie wskazanych zdolności, jest najnowszej generacji B­MS JAŚMIN. Ten innowacyjny specjalistyczny System Zarządzania Walką przeznaczony dla szczebla batalionu, kompanii, plutonu i drużyny, służy do budowy nowoczesnych i kompleksowych pokładowych systemów wsparcia dowodzenia, działania wojsk i łączności szczebla taktycznego. Jest on dedykowany dla wszelkich pojazdów, jednostek pływających oraz ich załóg, a także obiektów latających w siłach zbrojnych. Może być również mobilnie wykorzystywany w różnego rodzaju służbach publicznych, po stosownym dostosowaniu do ich specyficznych potrzeb itp.

BMS JAŚMIN jest od ponad 10 lat dynamicznie rozwijany przez największy oraz najbardziej wyspecjalizowany i doświadczony w tym zakresie zespół polskich inżynierów z bydgoskiego TELDATu (w wielu przypadkach jako jedyny narodowy szeroko, kosztownie i czasochłonnie weryfikujący oraz rozwijający swoje kompetencje i produkty w wielu ważnych zagranicznych przedsięwzięciach wojskowych). Produkt ten był i nadal jest na bieżąco dopasowywany pod względem funkcjonalnym oraz technologicznym do wzrastających potrzeb wojskowych, w pierwszej kolejności polskiej armii. Dlatego też aktualna jego wersja dysponuje jeszcze bardziej wydajnym i odpornym sprzętem teleinformatycznym, a także najnowszym wydaniem oprogramowania wsparcia dowodzenia i działania wojsk – BMS C3IS JAŚMIN.

Jaśmin
Fot. TELDAT

Czytaj więcej: Teldat dostarczy komponenty systemu Patriot. Zamówienie Raytheon 

Wiarygodnie i wszechstronnie sprawdzony oraz posiadający referencje eksploatacyjne

Przez wiele lat z powodzeniem poddawano ten system najbardziej kompleksowym testom w środowisku interoperacyjnym, m.in. podczas ćwiczeń międzynarodowych organizowanych przez US Army (Combined Endeavor oraz Bold Quest) i Sojusz Północnoatlantycki (NATO CWID oraz NATO CWIX). BMS JAŚMIN wielokrotnie brał udział w tych przedsięwzięciach także jako jedyne polskie rozwiązanie oraz jedyne, które było zaimplementowane w pojeździe i poddawane sprawdzeniom mobilnym. Wartym podkreślenia jest zwłaszcza fakt, iż testy (również mobilne) przeprowadzone w 2010 roku podczas krajowego ćwiczenia Aster, a następnie Borsuk, udowodniły, że BMS z TELDATu jako jedyny już wówczas spełniał wszystkie wymagania Sił Zbrojnych RP, co m.in. potwierdziły udokumentowane wyniki tych sprawdzeń i następnie opinie MON wydane w tym zakresie. Bardzo ważnym dodatkowym atutem tego rozwiązania jest jego wieloletnie wykorzystywanie m.in. przez ASzWoj (wcześniej AON) i WAT w realizacji procesów dydaktyczno-naukowych (w tym szeregu ćwiczeń wojskowych), w oparciu także o które BMS JAŚMIN jest dynamicznie rozwijany. Od pierwszej z wymienionych najważniejszych polskich uczelni wojskowych system ten otrzymał referencje i pozytywne opinie eksploatacyjne.

Jaśmin
Fot. TELDAT

Modułowa budowa i szeroki wachlarz innowacyjnych zdolności

Najnowsza generacja systemu BMS JAŚMIN składa się z zaawansowanego i certyfikowanego przez NATO oprogramowania wsparcia dowodzenia – jądra tego systemu oraz specjalistycznego, militarnego sprzętu, które zostały specjalnie dla siebie zaprojektowane i charakteryzują się przede wszystkim innowacyjnymi zdolnościami, zoptymalizowanymi gabarytami, wysoką wydajnością i zwiększoną odpornością mechaniczną i środowiskowo-klimatyczną (zgodną z normami obronnymi w tym zakresie). Głównymi komponentami tego rozwiązania są:

  • oprogramowanie Systemu Zarządzania WalkąBMS C3IS JAŚMIN, które zapewnia np. istotne wsparcie dowodzenia pododdziałami, ich działania i współdziałanie m.in. poprzez skuteczną i sprawdzoną współpracę oraz automatyczną wymianę danych z systemami wspomagającymi procesy dowodzenia itp. szczebla wyższego (np. eksploatowanym w polskich siłach zbrojnych HMS JAŚMIN – Systemem Zarządzania Walką Korpusu, Dywizji i Brygady) oraz niższego (którym z powodzeniem mógłby być np. DSS JAŚMIN ­– System Zarządzania Walką Poziomu Indywidualnego Żołnierza). Ponadto oprogramowanie to umożliwia osiągnięcie przewagi informacyjnej na szczeblu taktycznym i tym samym m.in. tworzenie i istotne zwiększenie świadomości sytuacyjnej wojsk/jednostek, w tym ich bezpieczeństwa np. poprzez natychmiastową i skuteczną dystrybucję informacji o zagrożeniach. BMS C3IS JAŚMIN zapewnia także wspomniane bieżące zobrazowanie sytuacji taktycznej oraz śledzenie wojsk własnych i sprzymierzonych do poziomu indywidualnego żołnierza włącznie (BLUE FORCE TRACKING) z zastosowaniem standardów NATO;
  • pokładowy Węzeł Teleinformatyczny – integrator WAN Access Box (WAB), który stanowi nowoczesną, wydajną, mobilną oraz wielousługową infrastrukturę teleinformatyczną wykonaną w technologii IPv6 i jednocześnie zapewnia efektywną obsługę łączności wewnętrznej pojazdu. Ponadto integruje on wiele usług (w tym w zakresie wsparcia dowodzenia i działania wojsk) oraz urządzenia sieciowe, a także wszystkie dostępne na pokładzie środki łączności, media transmisyjne, sensory, efektory i urządzenia końcowe;
  • Komputerowy Terminal Taktyczny T12”, który jest – zwłaszcza z uwagi na swoje parametry – jednym z najnowocześniejszych i najodporniejszych w świecie militarnym mobilnym (przewoźnym i/lub przenośnym) komputerem taktycznym, dedykowanym dla użytkowników końcowych BMS JAŚMIN, w tym do obsługi oprogramowania BMS C3IS JAŚMIN. To rozwiązanie, podobnie jak wszystkie omawiane w niniejszym materiale komponenty tego systemu, jest pierwszym i jedynym tego typu w Polsce, i nie wykluczone, że nie ma sobie równych w świecie;
  • Terminale VIS, które przeznaczone są dla członków załogi i umożliwiają im nowoczesną realizację komunikacji pokładowej. Ich innowacyjna konstrukcja (łącząca w sobie funkcje i zalety urządzenia typu PDA oraz smartfon) umożliwia także pracę na zewnątrz pojazdu poprzez sieć bezprzewodową WiFi lub integrację z radiostacją osobistą. W razie potrzeby zapewniają one również możliwość obsługi dedykowanego dla tego typu terminala oprogramowania BMS C3IS JAŚMIN.

Jaśmin
Fot. TELDAT

Bardzo ważną, innowacyjną i unikalną zaletą BMS JAŚMIN są jego szerokie zdolności integracyjne z innymi systemami. Dzięki zaimplementowanej szerokiej gamie standardów interoperacyjności, umożliwia on integrację, wsparcie oraz współpracę z wieloma krajowymi i sojuszniczymi systemami: dowodzenia, rozpoznania (dozorowania), obrony przeciwlotniczej, kierowania środkami walki, wsparcia ogniowego i symulacyjno-szkoleniowymi.

Rozwiązanie wielokrotnie nagradzane i wyróżniane

System BMS JAŚMIN, w tym jego komponenty sprzętowe i programowe, również jako jedyny był już 11-krotnie nagradzany i wyróżniany, głównie podczas licznych przedsięwzięć targowych, wystawowych i konkursowych:

  • w 2016 r. przez MON w konkursie Innowacje dla Sił Zbrojnych RP;
  • w ramach kolejnych edycji MSPO: nagrodą Prezydenta RP oraz 5 Defenderami;
  • 3 nagrodami otrzymanymi podczas wystaw AIR FAIR;
  • Symbolem Innowacji 2015, jako istotny komponent całej wspomnianej platformy JAŚMIN, określanej zasłużenie również mianem systemu systemów, który jest także jedynym w Polsce i wyjątkowym w świecie tak dużym zbiorem zunifikowanych i wysokospecjalistycznych rozwiązań z zakresu wojskowego IT.

Czytaj więcej: Teldat zbuduje komponenty dla systemu Patriot

Jaśmin
Fot. TELDAT

Podsumowanie 

BMS JAŚMIN jest gotowym, bezkonkurencyjnym rozwiązaniem od wielu lat dostępnym w bardzo spójnej i na dodatek kompleksowej ofercie TELDATu. Cieszy się ona uznaniem i realnym zainteresowaniem wielu armii. Zatem czy nie warto rozważyć, aby Polacy jako pierwsi mogli skorzystać z tego w 100% swojego BMS’a?

BMS JAŚMIN – najnowszej generacji kompleksowy i sieciocentryczny System Zarządzania Walką Batalionu, Kompanii, Plutonu i Drużyny, m.in. nowocześnie wspierający oraz automatyzujący procesy dowodzenia i istotnie wspomagający działanie wojsk. Jest to pierwszy i jedyny tego typu polski produkt klasy C4ISR, który już od wielu lat jest: gotowy do globalnego wykorzystania przez wojsko oraz stale rozwijany o najnowsze technologie i międzynarodowe standardy. Jego pierwszorzędną cechą jest zdolność do szybkiej oraz łatwej integracji i/lub rozbudowy o systemy tej klasy wyższego i niższego szczebla, bo wywodzi się z zunifikowanej rodziny specjalistycznych wyrobów z zakresu wojskowego IT wchodzących w skład Sieciocentrycznej Platformy Teleinformatycznej JAŚMIN, które w dużej ilości są z powodzeniem już eksploatowane w SZ RP. Na opracowanie, zwłaszcza przez narodowy przemysł, tak kompleksowych, nowoczesnych, uniwersalnych oraz wzajemnie spójnych (sprzętowo i programowo) rozwiązań usilnie od lat czekają nawet niektóre czołowe armie świata i wg śmiałych planów mogą je otrzymać dopiero za kilka lat.

BMS JAŚMIN

mgr inż. Adam Dynasiński, rzecznik prasowy TELDAT

Reklama

Komentarze (62)

  1. JSM

    Wreszcie coś się ruszyło. Wojsko kupiło Jaśmina.

  2. alkaprim

    Co z tego,że mamy krajowy produkt na światowym poziomie-jak i tak Mon tego nie kupi i nie wdroży.Znając naszych decydentów-nie wierzę w powodzenie.Obym się mylił.

  3. Płk

    Jak to możliwe w normalnym państwie, aby nie wykorzystać potencjału tego systemu? Pytam się jak to jest możliwe? MON zleca wykonanie zadania podmiotowi, która nie ma doświadczenia w tego typu systemach a tutaj producent deklaruje gotowość systemu - w pełni POLSKIEGO - nie składaka i zlepka kto wie czego. O co tu chodzi? Wojsko czeka na BMSa co najmniej od 2010 r. 7 lat!!!!!!!!!!!!!!

    1. ot co

      Chodzi o pieniądze, które zgodnie z wolą Pana Ministra mają trafiać do państwowych firm skupionych w PGZ a nie prywatnych.

  4. KrzysiekS

    Skoro mamy taki system to tylko wprowadzać!!!!!! Dla przypomnienia niektórym wojskowym Niemieckie czołgi na początku II wojny światowej wygrywały z innymi dzięki łączności radiowej gdzie dowódcy czołgów mogli się komunikować co nie było wprowadzone w innych armiach.

  5. sierżant

    Wysokie walory techniczne, wieloletnie pozytywne sprawdzenia tego systemu itp. same mówią za siebie

    1. free

      Dołączę się do tematu. Jest rzecz o której mało się pisze i chyba niewiele osób wie. Ogólnie mówiąc to możliwość zakłócania, wyłączania i niszczenia elektroniki za pomocą elektromagnetyzmu skalarnego. Sowieci testowali te zagadnienia w latach zimnej wojny. Żeby się nie rozwodzić, to krótko. Fale skalarne bez problemu przechodzą przez klatki faradaya. Interferencja dwóch fal skalarnych wytwarza tzw. butlę energetyczną w ściśle określonej przestrzeni. O elektromagnetyzmie skalarnym pisze Thomas Bearden, fizyk i były wojskowy amerykański mający znakomity dorobek. Sprawa jest znana od lat osiemdziesiątych, lecz nie uczy się o tym na uczelniach, przynajmniej o ile wiem. Interesuję się tym od lat dziewięćdziesiątych.Zainteresowanym polecam stronę T.Beardena. Temat jest ciekawy, szczególnie w świetle zdarzenia z poprzedniego roku, kiedy wg relacji sowieckich ich samolot wyposażony w "broń radioelektroniczną" wyłączył całkowicie wszystkie systemy na amerykańskim okręcie. Niestety nie pamiętam gdzie dokładnie to było, chyba gdzieś na morzu śródziemnym. O sprawie jest cicho, czyli najprawdopodobniej jest aktualna.

  6. fala

    "oficer" ma pełną rację. Polecam lekturę jego postu a Teldatowi szczerze gratuluję i cieszę się że mamy takie firmy i takie rozwiązania - b r a w o !!!

  7. Ahy

    Mam jedno pytanie, czy jestesmy w stanie wytworzyc ten sprzet? Mamy jakas fabryke pamieci, procesorow czesci elektronicznych? Ja nie mowie o super szybkich procesorach ale o takich zwyklych jak w raspbery pi czy arduino (Agat)

    1. VII zmiana

      Była.Optimus ale to już historia , bardzo smutna historia ...

  8. oficer

    To właśnie jest dobry producent i nie tylko BMS. Tylko takie firmy w pierwszej kolejności dobierajmy do opracowywania i dostaw SpW, bo to jest jedyna droga do rzeczywistego rozwoju naszego potencjału obronnego. Jest to też jedyna droga do identyfikacji i uczciwej weryfikacji tych którzy wielokroć zawiedli i psują rynek wojskowy, nieuczciwie i brutalnie blokują najlepszych wykonawców i jednocześnie nienależycie wykonują lub wcale umowy. Nie dajmy się już dalej im nabierać, szkodzić itd., bo cena ich działalności i ich popleczników jest bardzo wysoka. Dlaczego jednak generalnie jest odwrotnie? Może dlatego że od wielu lat nie ulega zmianie zasiedziały średni personel uczestniczący w systemie pozyskiwania SpW który był dobierany i układany jeszcze przez poprzedni układ i kieruje się zgoła odmiennymi względami itd.? Może warto aby właściwe instytucje baczniej i aktywniej przyjrzały się temu nabrzmiałemu problemowi itp.?

    1. zuch

      Pełna zgoda - oczyścić przedpole i zupełnie inaczej to będzie wyglądać - wreszcie będą efekty w technicznym rozwoju armii i rozwoju najlepszego polskiego przemysłu obronnego

  9. chłop

    Oby więcej takich firm i rozwiązań w Polsce. Oby więcej ich wykorzystania i wspierania - wszystkim nam by się to opłaciło

  10. alf

    To rozwiązanie też oceniam na 6. Wg mojej wiedzy takiej generacji tego systemu nie mają aktualnie nawet Amerykanie - gratulacje !!!

  11. eff

    Czy jest odporny na zakłócenia? Dzis zakłócić możnaszyfrowaną transmisje drona lub ja przejac. Czy jest mozliwosc uzywania tez infrastruktury innych sluzb (np. nadajnikow policji i lacz cyfrowych) infrastruktura wewnatrz infrastruktury

  12. Polak

    Obiektywna ocena może być tylko jedna - 6. I to tyle na ten temat

  13. żołnierz

    Teldatowcy bardzo dobra robota - nadal róbcie swoje a inni niech lepiej wezmą z Was przykład i również solidnie przystąpią do roboty a nie marnotrawią czas i wysiłek na przeszkadzanie itp.

  14. mocno apelujący

    Oceniajmy wykonawców w aspekcie ich wiarygodnych kompetencji, produktów i uprawnień, w tym w zakresie bezpieczeństwa przemysłowego. Równocześnie stawiajmy na innowacyjność, wysoką wartość i jakość wyrobów wojskowych, bo to jest jedyna droga do rzeczywistej modernizacji naszego potencjału obronnego itd. Jest to też jedyna droga do identyfikacji i uczciwej weryfikacji tych którzy psują rynek wojskowy, nieuczciwie i często brutalnie blokują najlepszych wykonawców (także tego typu retoryka, bo czym innym) i jednocześnie nienależycie wykonują lub wcale umowy itp. - potwierdzeń tego jest wcale nie mało. Nie dajmy się już dalej im nabierać, szkodzić itd., bo cena ich działalności jest bardzo wysoka

  15. żołnierz

    Bydgoszczaki gratulacje !!! Nadal róbcie swoje i nie przejmujcie się od dawna zidentyfikowanymi zawistnikami, zazdrośnikami i przeszkadzaczami. Niech się wezmą do prawdziwej i rzetelnej roboty !!!

  16. Rotmistrz

    Posiadanie takiego systemu to duża pomoc...ale do szczebla drużyny...to już chyba przesada. Zastanawiam się czy zdobycie przez wroga batalionowego włączonego Jaśmina np w zasadzce nie spowoduję więcej szkód niż pomoc jaką daje ten system

    1. szwej

      Zgadzam się z tobą co do zasady. Nie jestem przeciw BMS itp systemom ale trzeba zadawać różne pytanie co do ich sensowności ,,what if "jak mawiają amerykanie w procesie planowania misji. To tak jak np z radarem jego użycie daje nam atutu a jednocześnie może zdradzać naszą pozycje. Jakie możliwości są nam potrzebne w tych systemach na danym poziomie żeby nie było tak że na danym poziomie nie będzie się korzystało z 90 % możliwości bo nie ma takiej potrzeby - wiadomo przemysł sprzeda i za reklamuje wszytko. Pamiętajmy że na wojnie nie istnieje ,,pewność" , nie da się usunąć mgły wojny, a na jeden bajer jest inny bajer systemy defensywne i ofensywne są rozwijane równolegle. na działanie BMSów w czasie W trzeba wziąć poprawkę i nie może to zastąpić czegoś co Niemcy nazywali Auftragstaktik (zakładając że w jakiejś armii coś w tym stylu się stosuje w naszej na podstawie własnej służby wątpię-wyjątkiem są WS gdzie żołnierze biorą udział w procesie planowania i znają zawsze cel misji w efekcie są w stanie utrzymać celowość działania nawet tracąc przełożonego czy łączność radiową/cyfrowa). Kropki na kompie mogą dawać dowódcy mylne przeczucie że rozumie lepeij sytuacje niż podwładny na miejscu i będzie krepował jego inicjatywę-czasem brak dowódcy na linii jest błogosławieństwem :) Świetną książkę w tej materii napisał Martin Van Claverd ,,Dowodzenie na wojnie Od Aleksandra do Szarona"

    2. Arek102

      A zdobycie map z rozkazami nie daje wrogowi informacji o rozmieszczeniu i ruchach wojsk? Elektronika ma tą przewagę, że trzeba mieć uprawnienia dostępu do danych. Na dodatek te mogą zostać w każdym momencie odebrane. Mają także wiele poziomów co powoduje iż informacja jest bardziej bezpieczna niż w formie paierowej. Łacząc się z bankiem z domowego komputera czy terminala kasowego w sklepie, kożystasz właśnie z takiej technologii. ps Zdobycie samego terminala to tak jak posiadanie niemieckiej Enigmy przez polaków po grudniu 1938 roku kiedy niemcy dołożyli 2 nowe koła szyfrujące o nieznanej budowie. Zabrakło czasu i ogromnych ilości pieniędzy (potrzeba było zbudować ponad 50 tzw. "bomb Rejewskiego", a koszt budowy 2 wynosił tyle co roczny budżet całego wywiadu).

  17. Koval

    "System BMS JAŚMIN, w tym jego komponenty sprzętowe i programowe, również jako jedyny był już 11-krotnie nagradzany i wyróżniany" nawet przez MON. Od 2 lat gotowy a zamówień brak. To jest skandal.

    1. Kris

      Nie znasz warunkow współpracy przedstawionych przez Teldat więc czemu oceniasz? Być może cena i serwis sa nieatrakcyjne. Współpracuje z polskimi firmami IT i niestety są bardzo trudne do współpracy

    2. Bury

      Niech przejdą badania państwowe wtedy pogadamy. Reklamówka jest dla mas. Ci co są w temacie to wiedzą jak to działa.

  18. chorąży

    Jaśmin to bez wątpienia polska i sojusznicza duma - gratulacje !!!

  19. rezerwista

    Tak trzymać panie i panowie z Bydgoszczy. Życzę dużo przyjaciół i jak najmniej zawistników i podkładaczy nóg

  20. kibic

    Bydgoszczacy dowodzą swoją klasę, zresztą który to już raz. Wspierajmy ich w tym dziele i nie pozwólmy, nie pozwólmy i jeszcze raz nie pozwólmy im przeszkadzać w tej twórczej działalności.

  21. Polak

    Doceniać i wykorzystywać takie innowacyjne i efektywne firmy, ich kompetencje i produkty - to jest klucz do dobrobytu i sensownego wydawania naszych środków itp.

  22. porucznik

    Na co czekamy jeżeli mamy taki system i to nagrodzony tyloma nagrodami i to ostatnio przyznanymi również przez MON itd.?

  23. soldier

    ale po co to nam ? te systemy tylko zwalniają prace !

    1. odpowiadający

      to chyba stwierdzenie w kategorii żartów itd. Zatem małe szkolonko - nie ma nowoczesnej armii i nie będzie bez tego typu systemów, tak jak np. efektywnych firm i osób bez komputerów, telefonów komórkowych i officea, itp. Wg Ciebie np. lepsze są zapewne kredki, arkusze papierowych i zdezaktualizowanych map, tabuny żołnierzy siedzące nad nimi (zamiast wykorzystanie ich bardziej efektywnie w niezbędnych innych działaniach sztabowo-bojowych itp.) oraz sytuacja operacyjna na nich np. sprzed doby lub więcej (zamiast rzeczywista) itd.

  24. obsługa Jaśmina

    Jaśmin to polska i nawet sojusznicza duma i co najważniejsze żyje mimo że "przeszkadzał" i chyba trochę jeszcze "przeszkadza" giszefciażom. Ważne że nie czynił i nie czyni tego wojsku lecz wręcz odwrotnie przynosił i przynosi duży pożytek - najważniejsze pamiętajmy o tym

  25. fala

    Co jeszcze mają zrobić w tej dziedzinie Polacy aby ich liczące się rezultaty pracy mogło być lepiej i z pożytkiem dla dobra ogólnego wykorzystane?

Reklama